Ο διευθυντης της Noble, που βρίσκεται στην Κύπρο, Τζον Τόμιτς, μίλησε στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος», τονίζονταςότι εκείνο που ενδιαφέρει τώρα είναι η εκμετάλλευση του κοιτάσματος όσο το δυνατό πιο σύντομα και ότι είναι επί τάπητος η μελέτη για αγωγό προς την Κύπρο και τερματικό υγροποίησης.
Ο σερβικής καταγωγής Τζον Τόμιτς, διευθυντής της Νoble στην Κύπρο, που εγκαταστάθηκε μόνιμα στο νησί μας πριν ένα περίπου χρόνο, είναι γεωλόγος με τεράστια πείρα στον τομέα των κοιτασμάτων. Όπως δηλώνει ο ίδιος στον «Φ», εργάστηκε σχεδόν παντού στον κόσμο - Ασία, Αφρική, Ευρώπη, Αμερική. «Μόνο στον Βόρειο και στον Νότιο Πόλο δεν έχω εργαστεί», μας αναφέρει χαμογελώντας. Η διάθεσή του για την Κύπρο είναι εξαιρετικά θετική.
Μετά την επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για το «Αφροδίτη , έκλεισε ακόμα ένας κύκλος του δύσκολου προγράμματός του, να διευθύνει τα όσα αφορούν το συγκεκριμένο κοίτασμα. Ο πρώτος κύκλος, αφορούσε την έρευνα. Ο δεύτερος, τη δοκιμαστική γεώτρηση. Ο τρίτος θα ακολουθήσει και αφορά την αξιολόγηση. Ο επόμενος, ίσως ακόμα πιο δύσκολος για τον Τόμιτς, θα είναι αυτός της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.
Μετά την επίσημη ανακοίνωση των αποτελεσμάτων για το «Αφροδίτη , έκλεισε ακόμα ένας κύκλος του δύσκολου προγράμματός του, να διευθύνει τα όσα αφορούν το συγκεκριμένο κοίτασμα. Ο πρώτος κύκλος, αφορούσε την έρευνα. Ο δεύτερος, τη δοκιμαστική γεώτρηση. Ο τρίτος θα ακολουθήσει και αφορά την αξιολόγηση. Ο επόμενος, ίσως ακόμα πιο δύσκολος για τον Τόμιτς, θα είναι αυτός της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Πότε τελειώνετε με το ερευνητικό στάδιο,ήταν η πρώτη μας ερώτηση.
- Αυτή η διαδικασία έχει πολλά στάδια, εξηγεί. Ξεκίνησε με την αξιολόγηση των σεισμογραφικών δεδομένων. Μετά ακολούθησαν οι τρισδιάστατες έρευνες, που ήταν εξαιρετικής σημασίας. Μας έδωσαν τη διάρθρωση του κοιτάσματος, ενδείξεις για το μέγεθος και τον όγκο του και άλλες εξαιρετικής σημασίας πληροφορίες. Όμως η σιγουριά έρχεται μόνο με τη γεώτρηση. Μόνο έτσι βλέπουμε αν πρόκειται για εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα. Βλέπουμε την ποιότητα του αερίου, διότι προηγουμένως ξέραμε ότι περιείχε αέριο, αλλά δεν ξέραμε τι σύστασης και τι ποιότητας ήταν αυτό - μπορεί να ήταν κατάλληλο μόνο για τα αναψυκτικά, συμπληρώνει χαριτολογώντας. Εμάς εκείνο το αέριο δεν μας ενδιαφέρει, μας ενδιαφέρει το αέριο σαν καύσιμο. Και επίσης σημαντικό, είναι ότι διαπιστώνουμε τον χαρακτήρα των πετρωμάτων, την πορότητά τους. Γιατί όσο μικρότερους πόρους έχει τόσο λιγότερο φυσικό αέριο σημαίνει ότι περιέχει, όσο μεγαλύτεροι είναι οι πόροι τόσο περισσότερο το αέριο. Επίσης, είναι σημαντικό οι πόροι να είναι συνδεδεμένοι, να μπορεί να κινείται το αέριο μέσα στο κοίτασμα.
Ωραία, αυτό έγινε… - Οι έρευνες, οι αξιολογήσεις αυτές, οι αναλύσεις των πετρωμάτων και του αερίου, διαρκούν εβδομάδες, μπορεί και μήνες. Εδώ είναι που βρισκόμαστε τώρα. Όμως, σε ένα κοίτασμα έκτασης 100 τετρ. χιλιομέτρων όπως αυτό, μια γεώτρηση δεν αρκεί. Θα πρέπει να γίνει και τουλάχιστον ακόμα μία, σε άλλο σημείο. Για να δούμε αν τα δεδομένα είναι τα ίδια ή διαφέρουν, διότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι είναι σε όλη την έκταση τα ίδια δεδομένα. Γι’ αυτό και μέχρι τώρα μιλούμε για στατιστικά δεδομένα.
Πότε προγραμματίζετε τη δεύτερη γεώτρηση; - Εντός του 2012. Προς τα μέσα του χρόνου ή το τρίτο τρίμηνο του έτους. Υπάρχει δυσκολία στο να βρούμε ελεύθερο κατάλληλο γεωτρύπανο για τα μεγάλα βάθη της περιοχής και τον τύπο του νερού.
Η Νoble μας έχει συνηθίσει στην περιοχή (Ισραήλ) και όχι μόνο, να ξεκινά με συντηρητικές προβλέψεις και να τις αναβαθμίζει με την πρόοδο των δεδομένων από τις έρευνες. Ισχύει αυτό και για το «CyprusΑ»; -Μιλούμε για γεωλογικά δεδομένα. Αν στη δεύτερη γεώτρηση βρούμε καλύτερα πετρώματα με μεγαλύτερη πορότητα, ενδεχομένως οι αριθμοί να αυξηθούν. Αν βρούμε την ίδια ποσότητα και άλλα δεδομένα, ενδεχομένως να μείνουν οι ίδιοι. Αυτό δεν το γνωρίζουμε τώρα, οπότε δεν μπορώ να δώσω άλλη απάντηση. Πάντως, στο τέλος της ημέρας θα έχουμε και πιο ακριβείς αριθμούς.
Ισχύουν οι προτάσεις για αγωγό προς την Κύπρο; Γίνεται σε πρώτο στάδιο ο αγωγός να καλύπτει τις ανάγκες της Κύπρου και σε δεύτερο το θέμα της εξαγωγής; Ισχύουν τα προτεινόμενα χρονοδιαγράμματα σε περίπτωση που η κυβέρνηση συμφωνήσει; Έχετε εισηγήσεις για τερματικό LΝG που να λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι πολύ πιθανό να υπάρχουν και άλλακοιτάσματα στην ΑΟΖ Κύπρου, άρα και άλλες εταιρείες με μελλοντικά συμφέροντα σε αγωγούς και τερματικό υγροποίησης LΝG και εξαγωγών; - Τώρα μου θέτετε το ζήτημα της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Ναι, αντιλαμβανόμαστε ότι πρώτο-πρώτο ζήτημα είναι η κάλυψη των τοπικών αναγκών και παρακάτω το ζήτημα των εξαγωγών. Να βάλουμε όμως δύο δεδομένα: Το πρώτο είναι ότι το κόστος του αγωγού είναι σημαντικό. Το δεύτερο είναι ότι η Κύπρος είναι μια πολύ μικρή αγορά. Άρα, χρειαζόμαστε ένα σχεδιασμό που θα είναι κερδοφόρος και φυσικά θα γίνει σε συνεννόηση με το κράτος της Κύπρου, που έχει και τον πρώτο λόγο στις αποφάσεις, με την εταιρεία να συμμετέχει βέβαια σε αυτές. Έτσι, επί τάπητος είναι η μελέτη για έναν αγωγό προς την Κύπρο, αλλά και τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου (LΝG) για εξαγωγές. Θεωρώ ότι οι απευθείας μέσω αγωγού εξαγωγές δεν ενδείκνυνται, αφού το κόστος του αγωγού θα είναι μεγάλο -μόνο από τα κοιτάσματα προς την Κύπρο το κόστος είναι 1 δισ. δολάρια- ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί εμπορικό, οικονομικό και γεωπολιτικό εγκλωβισμό. Κι αυτό γιατί θα πρέπει να διατίθεται με συγκεκριμένο τρόπο, προς συγκεκριμένη αγορά. Ενώ το LΝG, δίνει ελευθερία εμπορίας -άρα και γεωπολιτικών σχεδιασμών- και μεγαλύτερα κέρδη. Για παράδειγμα, οι τιμές του LΝG στην Ασία είναι πολύ πιο ψηλές από αλλού.
Μπορεί να γίνει τέτοιος σχεδιασμός, χωρίς να συμμετάσχει και το «Λεβιάθαν»; -Εμπορικά, τα μεγέθη των δύο κοιτασμάτων επιτρέπουν και την ανεξάρτητη μεταξύ τους εκμετάλλευση.
Τι γίνεται με το πετρέλαιο; Υπάρχει σχεδιασμός για να προχωρήσει η έρευνα πιο βαθιά με στόχο το πετρέλαιο στο «Αφροδίτη»; Θα προηγηθεί το «Λεβιάθαν» ή το «Ταμάρ» λόγω των ταυτόσημων γεωλογικών διαμορφώσεων; - Δεν ψάξαμε για πετρέλαιο, αλλά και στην παρούσα γεώτρηση δεν βρήκαμε ενδείξεις για πετρέλαιο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει πιο βαθιά. Για την ώρα, δεν μας ενδιαφέρει το πετρέλαιο. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι η όσο το δυνατόν πιο σύντομη και όσο το δυνατόν καλύτερη εκμετάλλευση του κοιτάσματος φυσικού αερίου. Το πετρέλαιο δεν είναι ένα θέμα επί τάπητος τώρα, θα το δούμε αργότερα. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την ποσότητα φυσικού αερίου που βρήκαμε. Τα 7 τρισ. κ. πόδια είναι μια ποσότητα που δικαιολογεί και το ψηλότερο κόστος που έχουμε λόγω του βάθους, αλλά και όλες τις άλλες παραμέτρους.
Πλέον, μετά την ολοκλήρωση των τρισδιάστατων ερευνών και της γεώτρησης, έχετε πλήρη εικόνα για την έκταση του κοιτάσματος και επί χάρτου. Οπότε θα πρέπει να ξέρετε με λεπτομέρεια αν και ποιο ποσοστό του κοιτάσματος ανήκει στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Θα μας πείτε; - Όχι, αυτό είναι κάτι που δεν το ξέρουμε. Είναι κάτι που θα διαπιστωθεί μόνο όταν γίνει ανάλογη γεώτρηση και από την πλευρά του Ισραήλ, οπότε δεν έχουμε τέτοια δεδομένα τώρα.
Πότε τελειώνετε με το ερευνητικό στάδιο,ήταν η πρώτη μας ερώτηση.
- Αυτή η διαδικασία έχει πολλά στάδια, εξηγεί. Ξεκίνησε με την αξιολόγηση των σεισμογραφικών δεδομένων. Μετά ακολούθησαν οι τρισδιάστατες έρευνες, που ήταν εξαιρετικής σημασίας. Μας έδωσαν τη διάρθρωση του κοιτάσματος, ενδείξεις για το μέγεθος και τον όγκο του και άλλες εξαιρετικής σημασίας πληροφορίες. Όμως η σιγουριά έρχεται μόνο με τη γεώτρηση. Μόνο έτσι βλέπουμε αν πρόκειται για εμπορικά εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα. Βλέπουμε την ποιότητα του αερίου, διότι προηγουμένως ξέραμε ότι περιείχε αέριο, αλλά δεν ξέραμε τι σύστασης και τι ποιότητας ήταν αυτό - μπορεί να ήταν κατάλληλο μόνο για τα αναψυκτικά, συμπληρώνει χαριτολογώντας. Εμάς εκείνο το αέριο δεν μας ενδιαφέρει, μας ενδιαφέρει το αέριο σαν καύσιμο. Και επίσης σημαντικό, είναι ότι διαπιστώνουμε τον χαρακτήρα των πετρωμάτων, την πορότητά τους. Γιατί όσο μικρότερους πόρους έχει τόσο λιγότερο φυσικό αέριο σημαίνει ότι περιέχει, όσο μεγαλύτεροι είναι οι πόροι τόσο περισσότερο το αέριο. Επίσης, είναι σημαντικό οι πόροι να είναι συνδεδεμένοι, να μπορεί να κινείται το αέριο μέσα στο κοίτασμα.
Ωραία, αυτό έγινε… - Οι έρευνες, οι αξιολογήσεις αυτές, οι αναλύσεις των πετρωμάτων και του αερίου, διαρκούν εβδομάδες, μπορεί και μήνες. Εδώ είναι που βρισκόμαστε τώρα. Όμως, σε ένα κοίτασμα έκτασης 100 τετρ. χιλιομέτρων όπως αυτό, μια γεώτρηση δεν αρκεί. Θα πρέπει να γίνει και τουλάχιστον ακόμα μία, σε άλλο σημείο. Για να δούμε αν τα δεδομένα είναι τα ίδια ή διαφέρουν, διότι δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι είναι σε όλη την έκταση τα ίδια δεδομένα. Γι’ αυτό και μέχρι τώρα μιλούμε για στατιστικά δεδομένα.
Πότε προγραμματίζετε τη δεύτερη γεώτρηση; - Εντός του 2012. Προς τα μέσα του χρόνου ή το τρίτο τρίμηνο του έτους. Υπάρχει δυσκολία στο να βρούμε ελεύθερο κατάλληλο γεωτρύπανο για τα μεγάλα βάθη της περιοχής και τον τύπο του νερού.
Η Νoble μας έχει συνηθίσει στην περιοχή (Ισραήλ) και όχι μόνο, να ξεκινά με συντηρητικές προβλέψεις και να τις αναβαθμίζει με την πρόοδο των δεδομένων από τις έρευνες. Ισχύει αυτό και για το «CyprusΑ»; -Μιλούμε για γεωλογικά δεδομένα. Αν στη δεύτερη γεώτρηση βρούμε καλύτερα πετρώματα με μεγαλύτερη πορότητα, ενδεχομένως οι αριθμοί να αυξηθούν. Αν βρούμε την ίδια ποσότητα και άλλα δεδομένα, ενδεχομένως να μείνουν οι ίδιοι. Αυτό δεν το γνωρίζουμε τώρα, οπότε δεν μπορώ να δώσω άλλη απάντηση. Πάντως, στο τέλος της ημέρας θα έχουμε και πιο ακριβείς αριθμούς.
Ισχύουν οι προτάσεις για αγωγό προς την Κύπρο; Γίνεται σε πρώτο στάδιο ο αγωγός να καλύπτει τις ανάγκες της Κύπρου και σε δεύτερο το θέμα της εξαγωγής; Ισχύουν τα προτεινόμενα χρονοδιαγράμματα σε περίπτωση που η κυβέρνηση συμφωνήσει; Έχετε εισηγήσεις για τερματικό LΝG που να λαμβάνουν υπόψη το γεγονός ότι πολύ πιθανό να υπάρχουν και άλλακοιτάσματα στην ΑΟΖ Κύπρου, άρα και άλλες εταιρείες με μελλοντικά συμφέροντα σε αγωγούς και τερματικό υγροποίησης LΝG και εξαγωγών; - Τώρα μου θέτετε το ζήτημα της εκμετάλλευσης του κοιτάσματος. Ναι, αντιλαμβανόμαστε ότι πρώτο-πρώτο ζήτημα είναι η κάλυψη των τοπικών αναγκών και παρακάτω το ζήτημα των εξαγωγών. Να βάλουμε όμως δύο δεδομένα: Το πρώτο είναι ότι το κόστος του αγωγού είναι σημαντικό. Το δεύτερο είναι ότι η Κύπρος είναι μια πολύ μικρή αγορά. Άρα, χρειαζόμαστε ένα σχεδιασμό που θα είναι κερδοφόρος και φυσικά θα γίνει σε συνεννόηση με το κράτος της Κύπρου, που έχει και τον πρώτο λόγο στις αποφάσεις, με την εταιρεία να συμμετέχει βέβαια σε αυτές. Έτσι, επί τάπητος είναι η μελέτη για έναν αγωγό προς την Κύπρο, αλλά και τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου (LΝG) για εξαγωγές. Θεωρώ ότι οι απευθείας μέσω αγωγού εξαγωγές δεν ενδείκνυνται, αφού το κόστος του αγωγού θα είναι μεγάλο -μόνο από τα κοιτάσματα προς την Κύπρο το κόστος είναι 1 δισ. δολάρια- ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί εμπορικό, οικονομικό και γεωπολιτικό εγκλωβισμό. Κι αυτό γιατί θα πρέπει να διατίθεται με συγκεκριμένο τρόπο, προς συγκεκριμένη αγορά. Ενώ το LΝG, δίνει ελευθερία εμπορίας -άρα και γεωπολιτικών σχεδιασμών- και μεγαλύτερα κέρδη. Για παράδειγμα, οι τιμές του LΝG στην Ασία είναι πολύ πιο ψηλές από αλλού.
Μπορεί να γίνει τέτοιος σχεδιασμός, χωρίς να συμμετάσχει και το «Λεβιάθαν»; -Εμπορικά, τα μεγέθη των δύο κοιτασμάτων επιτρέπουν και την ανεξάρτητη μεταξύ τους εκμετάλλευση.
Τι γίνεται με το πετρέλαιο; Υπάρχει σχεδιασμός για να προχωρήσει η έρευνα πιο βαθιά με στόχο το πετρέλαιο στο «Αφροδίτη»; Θα προηγηθεί το «Λεβιάθαν» ή το «Ταμάρ» λόγω των ταυτόσημων γεωλογικών διαμορφώσεων; - Δεν ψάξαμε για πετρέλαιο, αλλά και στην παρούσα γεώτρηση δεν βρήκαμε ενδείξεις για πετρέλαιο, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει πιο βαθιά. Για την ώρα, δεν μας ενδιαφέρει το πετρέλαιο. Εκείνο που μας ενδιαφέρει είναι η όσο το δυνατόν πιο σύντομη και όσο το δυνατόν καλύτερη εκμετάλλευση του κοιτάσματος φυσικού αερίου. Το πετρέλαιο δεν είναι ένα θέμα επί τάπητος τώρα, θα το δούμε αργότερα. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι από την ποσότητα φυσικού αερίου που βρήκαμε. Τα 7 τρισ. κ. πόδια είναι μια ποσότητα που δικαιολογεί και το ψηλότερο κόστος που έχουμε λόγω του βάθους, αλλά και όλες τις άλλες παραμέτρους.
Πλέον, μετά την ολοκλήρωση των τρισδιάστατων ερευνών και της γεώτρησης, έχετε πλήρη εικόνα για την έκταση του κοιτάσματος και επί χάρτου. Οπότε θα πρέπει να ξέρετε με λεπτομέρεια αν και ποιο ποσοστό του κοιτάσματος ανήκει στην ΑΟΖ του Ισραήλ. Θα μας πείτε; - Όχι, αυτό είναι κάτι που δεν το ξέρουμε. Είναι κάτι που θα διαπιστωθεί μόνο όταν γίνει ανάλογη γεώτρηση και από την πλευρά του Ισραήλ, οπότε δεν έχουμε τέτοια δεδομένα τώρα.
Πηγή energia.gr
