Τανγκό με Κολοσσούς για τα Κοιτάσματα

Στα επτά ανέρχονται τα τεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, στα οποία βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες, με την ελπίδα ανακάλυψης σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων – φυσικού αερίου σε αυτό το στάδιο αλλά και πετρελαίου σε επόμενο στάδιο.

Τα αποτελέσματα του Γ’ Γύρου Αδειοδότησης μας οδηγούν ακόμα ένα σοβαρό βήμα παραπέρα. Εντός πρώτου διμήνου πρέπει να αναμένουμε την κατάληξη των διαπραγματεύσεων για τις αναθέσεις των δικαιωμάτων για τα τεμάχια 10, 8 και 6.

Άλλος ένας κολοσσός μπαίνει στο παιγνίδι της κυπριακής ΑΟΖ, η Exxon-Mobil με την Qatar Petroleum, που ενισχύει σημαντικά το εκτόπισμα της κυπριακής ΑΟΖ δεδομένου ότι ήδη σημαντικό ρόλο έχουν και οι ΕΝΙ-ΤΟΤΑΛ που παίζουν και μαζί και χώρια.
Είναι προβλεπτό ότι, σε κάποιο στάδιο, ενδεχομένως πολύ σύντομα, θα αρχίσει να γίνεται περισσότερο ορατό και κατανοητό ότι θα προκύψουν πολλές συνέργειες μεταξύ όλων των μεγάλων εταιρειών που εμπλέκονται στην κυπριακή ΑΟΖ.

Από το στάδιο έρευνας και ανάπτυξης, μέχρι το στάδιο εκμετάλλευσης. Ήδη έχουμε παρακολουθήσει ανάλογες συνέργειες, για παράδειγμα την εμπλοκή της Shell – μέσω της Noble στο «Αφροδίτη». Όμως οι πιο σημαντικές συνέργειες μπορεί να προκύψουν μέσω συνορευόντων τεμαχίων της ΑΟΖ, αφού η γεωλογία και οι διαμορφώσεις κάτω από τη θάλασσα δεν χωρίζονται όπως τα τεχνητά όρια που τέθηκαν για τον διαχωρισμό των 13 τεμαχίων της ΑΟΖ.

Για παράδειγμα, το τεμάχιο «8» που ανατίθεται στην ΕΝΙ, λόγω γεωλογικών συνεργειών με το «9» που ήδη κατέχει και ανοίγει, δίνει νέες δυνατότητες. Οπότε, τέτοιες «γεωλογικές συνέργειες», που είναι αρκετές στην κυπριακή ΑΟΖ, μπορούν να δώσουν κι άλλες σημαντικές συμπράξεις και συνέργειες στο άμεσο μέλλον. Οπότε, η χρονιά ξεκινά το πρώτο τρίμηνο με τις υπογραφές για τα 6, 8 και 10. Μέχρι το τέλος του έτους, υπάρχει και κάποια δυνατότητα να ξεκινήσει και η πρώτη γεώτρηση, αν και στην πράξη είναι λογικό η «επίθεση» με γεωτρήσεις στο «10» αλλά και στα άλλα δύο τεμάχια να είναι το κύριο θέμα που θα μας απασχολεί στον τομέα το 2018. Ακολουθεί το δεύτερο τρίμηνο του 2017 η πολυαναμενόμενη πρώτη ερευνητική γεώτρηση της ΤΟΤΑΛ στον στόχο «Ονησίφορος» στο τεμάχιο «11». Ο γαλλικός κολοσσός, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Φ», οργανωτικά έχει ήδη προετοιμαστεί για δύο γεωτρήσεις μέσα στους επόμενους 18 μήνες. Σε περίπτωση επιτυχίας, δηλαδή σημαντικής ανακάλυψης, οι γεωτρήσεις προβλέπεται να αυξηθούν σε τέσσερις μέσα στην επόμενη τριετία, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες.

Οι προσδοκίες δεν φαίνεται να είναι για ένα πολύ μεγάλο κοίτασμα, αλλά για ένα κοίτασμα που θα ενισχύσει αισθητά τις επιβεβαιωμένες ποσότητες υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ στο οικόπεδο «Αφροδίτη», επιτρέποντας ευρύτερες επιλογές στην εκμετάλλευση. Περιμένουμε και την κοινοπραξία του «Αφροδίτη» να προχωρήσει σε αποφάσεις για την εκμετάλλευση του κοιτάσματος – και επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση, με κύρια κατεύθυνση τις εξαγωγές στην Αίγυπτο.

Τρία σημαντικά θέματα βρίσκονται επί τάπητος σε σχέση με την ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» και αναμένονται εντός του πρώτου διμήνου του 2017 κρίσιμες εξελίξεις.

Πρώτο, είναι αρκετά προχωρημένες οι διαπραγματεύσεις με εν δυνάμει αγοραστές φυσικού αερίου από το κοίτασμα «Αφροδίτη», με κύριο αγοραστή την Αίγυπτο και το τερματικό υγροποίηση στο Ιτκού και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις πολύ κοντά σε συμφωνίες.

Δεύτερο, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις με αγοραστές, διεξάγονται και οι διαπραγματεύσεις σε σχέση με την προμήθεια υγραερίου στην Κύπρο, που συνδέονται και με τα δικαιώματα της Δημοκρατίας όπως είναι κανονισμένα αναλογικού διαμοιρασμού. Και γι’ αυτό το θέμα το πρώτο δίμηνο του 2017 είναι καθοριστικά για αποφάσεις ή συμφωνίες.

Τρίτο, επίσης πολύ σημαντικό, είναι το γεγονός ότι σε σχέση με το κοίτασμα «Αφροδίτη» η κοινοπραξία των Noble, BG, Delek, Avner, που έχoυν τα δικαιώματα του πρώτου πιστοποιημένου και εμπορεύσιμου κοιτάσματος της κυπριακής ΑΟΖ, έχουν υποβάλει δεύτερη εκδοχή σε σχέση με την παραγωγή υγραερίου. Η πρώτη πρόταση, που εξεταζόταν μέχρι τώρα, ήταν αυτή της εγκατάστασης FPSO (Floating Production, Storage and Offloading), δηλαδή πλωτής μονάδας παραγωγής, αποθήκευσης και εκφόρτωσης μέσω αγωγού κυρίως προς την Αίγυπτο. Το κόστος μιας τέτοιας μονάδας FPSO είναι ψηλό και οι Noble και οι συνεταίροι της –BG, Delek, Avner– από την αρχή δίσταζαν να επενδύσουν σε τέτοιο έργο, πόσο μάλλον μετά την οικονομική κρίση που περνά ο κλάδος με τη σημαντική μείωση των τιμών φυσικού αερίου. Η δεύτερη λύση, που φέρνουν στην επιφάνεια εδώ και λίγο καιρό, είναι μια μονάδα που θα μειώσει αισθητά την επένδυση, αλλά με διαφορετική τεχνολογία – τη λύση της ημιβυθιζόμενης μονάδας παραγωγής, η οποία θα αντλεί το φυσικό αέριο και θα το αποστέλλει αμέσως στην ξηρά, όπου θα υπάρχει εκεί η μονάδα επεξεργασίας διαχωρισμού και καθαρισμού του φυσικού αερίου, ώστε να πηγαίνει προς πώληση. Αυτό μειώνει σημαντικά το κόστος υποδομών, οπότε γίνεται και σημαντικά πιο ανταγωνιστική η τιμή πώλησης του φυσικού αερίου, διευκολύνοντας τις συμφωνίες με τους αγοραστές. Ταυτόχρονα, αν επιτευχθεί η μείωση του κόστους παραγωγής, στην πράξη αυτό σημαίνει και μεγιστοποίηση των κερδών για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Στο μεταξύ, προς το τέλος του 2017, θα πρέπει να περιμένουμε και ερευνητική γεώτρηση από την ΕΝΙ, σε ένα από τα τεμάχια που κατέχει από τον Β’ Γύρο Αδειοδότησης (τα 2,3 και 9). Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η τρίτη γεώτρηση της ΕΝΙ εντός κυπριακής ΑΟΖ θα είναι επίσης στο «9», με βάση τα νέα γεωλογικά δεδομένα, ωστόσο οι τεχνικές αποφάσεις για τον στόχο και το χρονοδιάγραμμα γεώτρησης δεν έχουν ακόμα καθοριστεί.

Να σημειωθεί επίσης ότι εδώ και σχεδόν έναν μήνα, το πιο σύγχρονης τεχνολογίας σεισμογραφικό στον κόσμο πραγματοποιεί σεισμογραφικά για λογαριασμό της Δημοκρατίας στο τεμάχιο «10» και μέρος των γύρω τεμαχίων και οι σεισμογραφικές έρευνες στην περιοχή θα συνεχιστούν μέχρι και τον Φεβρουάριο. Αναμενόμενη εξέλιξη πρέπει να είναι και η επανεξέταση των δεδομένων σε σχέση με τον διαχωρισμό της ΑΟΖ, αφού πλέον το μεγαλύτερο μέρος του τεμαχίου «12», το 25% του «10» και τα τεμάχια 4, 5, 8 και 13 παραμένουν αδιάθετα και θα είναι το επόμενο βήμα, μαζί με τμήματα άλλων τεμαχίων του Β’ Γύρου, ποσοστά των οποίων θα πρέπει να επιστραφούν στο κράτος, για τον επόμενο γύρο Αδειοδοτήσεων.

Ένεση στα δημόσια οικονομικά τα πριμ

Ο υπουργός Οικονομικών, στις αρχές του έτους – μέχρι και 60 μέρες μετά τις υπογραφές των Συμβολαίων Αναλογικού Καταμερισμού, θα εισπράξει και αρκετές δεκάδες εκατομμύρια από τα μπόνους της ανάθεσης των οικοπέδων 6, 8 και 10. Θα περιμέναμε ότι οι δεκάδες εκατομμύρια ευρώ θα αποτελούσαν το προζύμι για το πολύκροτο Ταμείο Υδρογονανθράκων. Όμως τέτοιο θέμα δεν υπάρχει ακόμα, οπότε και αυτά τα μπόνους θα πάνε στο κρατικό ταμείο για διαχείριση από τον υπουργό Οικονομικών, αυξάνοντας αισθητά εκτός προϋπολογισμού τα έσοδα του κράτους.

Σύμφωνα με διάφορες πληροφορίες, δεδομένης κυρίως και της σκληρής μάχης στήθος με στήθος μεταξύ ExxonMobil – Qatar Petroleum με την ΕΝΙ-ΤΟΤΑΛ και τη STATOIL, τα πριμ υπογραφής των συμβολαίων για τα 6, 8 και 10 θα ήταν αναμενόμενο να κυμανθούν στα 100 εκατ. ευρώ.

SOS για φυσικό αέριο πριν από το 2020

Εντός του 2017 θα πρέπει, επιτέλους, να έχουμε και αποτέλεσμα στις διαδικασίες για εξασφάλιση φυσικού αερίου για την ηλεκτροπαραγωγή – αυτό που ξεκίνησε από τη ΔΕΦΑ με την επιλογή συμβούλων και την προκήρυξη διαγωνισμού. Αν εντός του 2017 δεν υπάρξει κατάληξη στο τι ακριβώς ζητούμε, προκήρυξη διαγωνισμού και κατάληξη πριν το τέλος του έτους, θα είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να έχουμε φυσικό αέριο πριν από το 2020 που είναι το ζητούμενο.

Στα μέσα του χρόνου, θα έχουμε και τις νέες διατιμήσεις ηλεκτρισμού της ΑΗΚ. Δεν χρειάζεται πρωτοχρονιάτικος Καζαμίας για να προβλέψει κανείς από τώρα ότι με τους πρώτους λογαριασμούς με βάση τις νέες διατιμήσεις, κάποιοι θα διαμαρτύρονται πολύ έντονα, ότι θα θυμηθούμε τότε τις παρεμβάσεις σε πολιτικό επίπεδο και ότι κάποιος αναβρασμός θα υπάρξει. Ιδιαίτερα αν υπάρξει και κάποια άνοδος στις διεθνείς τιμές καυσίμων.

Ανοίγει ο δρόμος για κοιτάσματα πετρελαίου

Οι εξελίξεις μπορεί να είναι απρόσμενες, με πολλές εναλλαγές. Για παράδειγμα, έχει ήδη μπει στο πρόγραμμα της ΕΝΙ σε συμφωνία με την κυβέρνηση της Αιγύπτου, όπως η επόμενη γεώτρηση στο κοίτασμα «Ζορ» να γίνει και σύντομα με στόχο όχι τη διαπίστωση των πραγματικών ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων του κοιτάσματος, αλλά για την ανακάλυψη πετρελαίου. Μια πιθανή ανακάλυψη κοιτάσματος ή κοιτασμάτων πετρελαίου θα αλλάξει ή θα προσθέσει στόχους και ενδιαφέρον και στην κυπριακή ΑΟΖ, που έχει ήδη σοβαρές ενδείξεις για σημαντικό κοίτασμα πετρελαίου στο τεμάχιο «12» και κυρίως κάτω από το κοίτασμα «Αφροδίτη», σε πιο μεγάλο βάθος.

Επίσης, για όσους παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις με την έρευνα, ανάπτυξη και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της εισόδου της ExxonMobil στην περιοχή τόσο δυναμικά, προηγήθηκε μερικές μέρες πριν, μια άλλη εξέλιξη – αυτή της εισόδου της Rosneft μερικές δεκάδες χιλιόμετρα πιο πέρα από το «10», με 30% στα δικαιώματα του Αιγυπτιακού «Ζορ».

Σύμφωνα με το «Σπούτνικ», στόχος του κρατικού ρωσικού κολοσσού είναι ένας αγωγός φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Έχουμε λοιπόν μέσα σε μερικές μέρες μια σημαντική αλλαγή εικόνας με πολλές γεωπολιτικές και όχι μόνο προεκτάσεις στην περιοχή: Την ενεργό πλέον εμπλοκή μιας εκ των μεγαλύτερων διεθνώς αμερικανικών εταιρειών και μιας εκ των μεγαλύτερων ρωσικών.

Το παιγνίδι γίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον, περιέχει πολλά άγνωστα στοιχεία που ξεκαθαρίζουν ή διαμορφώνονται καθημερινά και κάθε επόμενη μέρα στον τομέα είναι διαφορετική. Οπότε κάθε επόμενη μέρα μπορεί να αλλάξει το τοπίο. Με τον ίδιο τρόπο που για μια πενταετία μιλούσαμε και προγραμματίζαμε για τερματικό υγροποίησης φυσικού αερίου στο Βασιλικό –μέχρι και για πόσους μάγειρες θα χρειαστούμε μιλούσαμε – τελικά δεν υπάρχει για την ώρα θέμα τερματικού, αφού δεν υπάρχει επαρκές για τη στήριξή του φυσικού αερίου. Τώρα, μια πιθανή σημαντική ανακάλυψη στο «10», μπορεί να επαναφέρει και μάλιστα πολύ πιο αντικειμενικά το θέμα του σταθμού υγροποίησης. Εξάλλου αυτό δεν το έχει κρύψει η κοινοπραξία της ExxonMobil με την Qatar Petroleum.

Η ExxonMobil συμμετέχει μαζί με την Qatar Petroleum σε 12 μονάδες υγροποίησης και μαζί ανέπτυξαν τα μεγαλύτερα ανά το παγκόσμιο πλοία μεταφοράς υγροποιημένου αερίου, ως επίσης και τρία LNG τερματικά εισαγωγής, δύο από τα οποία στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η συμμετοχή του ενεργειακού κολοσσού του Κατάρ δηλώνει απροκάλυπτα ότι αυτός είναι ο στόχος της κοινοπραξίας. Δεδομένου μάλιστα του έντονου ενδιαφέροντός τους, του ότι δίνουν προφανώς το πιο επιθετικό πρόγραμμα ερευνών και γεωτρήσεων αλλά και μετρητά για το πριν προς το κράτος, δείχνουν ότι οι γεωλογικές πιθανότητες γι’ αυτούς και οι ελπίδες προς αυτή την κατεύθυνση για εμάς είναι σημαντικές.

Σημασία έχει και το ότι είναι ουσιαστικά η πρώτη παρουσία του υπ’ αριθμόν ένα παγκόσμιου κολοσσού του τομέα στην Ανατολική Μεσόγειο και γίνεται μέσω Κύπρου, δεδομένης και της έντονης προσπάθειας της Τουρκίας που προηγήθηκε για να αποτρέψει τη συμμετοχή μεγάλων εταιρειών με τις οποίες έχει κοινά οικονομικά συμφέροντα. Αξίζει να θυμηθούμε ότι μια από τις τελευταίες συμφωνίες μεταξύ Τουρκίας και ExxonMobil έγινε από τον ίδιο τον Ερντογάν προ τριετίας, ως τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας και αφορά ανάπτυξη για αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου στο βόρειο ΙΡΑΚ, ώστε να διευκολυνθεί η πρόσβαση της Τουρκίας στις πηγές.

(από την εφημερίδα "Φιλελεύθερος")