Πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση του θέματος της
διαχείρισης των επικίνδυνων αποβλήτων προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος
και Ενέργειας, με αφορμή και το νέο πρόστιμο για παραβίαση της
ευρωπαϊκής νομοθεσίας περί αποβλήτων που επέβαλε στη χώρα μας το
Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και το οποίο ανάγεται σε προηγούμενη καταδίκη από
το 2009.
Το ύψος του προστίμου ανέρχεται σε 10 εκατομμύρια ευρώ
κατ’ αποκοπή και χρηματική ποινή ύψους 30.000 ευρώ ανά ημέρα
καθυστέρησης.
Μεταξύ άλλων, εντός του μηνός αναμένεται να ολοκληρωθεί η
θεσμοθέτηση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων, θα
ληφθούν πρωτοβουλίες για τις υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων
εντός της χώρας, με στόχο τη χωροθέτηση και δημιουργία εντός του 2016
χώρων διάθεσης (ΧΥΤΕΑ) περιφερειακού ή διαπεριφερειακού επιπέδου, καθώς
και πρωτοβουλίες για τη διαχείριση των «ιστορικών» αποβλήτων με απαίτηση
υποβολής από τις αντίστοιχες επιχειρήσεις προγραμμάτων συμμόρφωσης για
την διαχείρισή τους και υποχρέωση υλοποίησης των προγραμμάτων, αυστηρά
μέχρι τον Ιούνιο του 2018.
Όπως έχει επισημάνει ο αναπληρωτής υπουργός Γιάννης
Τσιρώνης, η πραγματική επίλυση του προβλήματος συνίσταται στη δημιουργία
και λειτουργία των απαραίτητων υποδομών διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων
(κυρίως ΧΥΤΕΑ) και αυτό είναι το επόμενο στοίχημα για το ΥΠΕΝ.
Αναλυτικά, τα μέτρα που λαμβάνει το ΥΠΕΝ είναι τα εξής:
Α) Ολοκλήρωση του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Ε.Α.)
1) Τον Δεκέμβρη του 2015 ετέθη σε ισχύ το άρθρο 31 του
ν.4342/2015 και ρυθμίστηκαν θέματα που αφορούν στη διαδικασία έγκρισης
του Εθνικού και των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων, των
Ειδικών Εθνικών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων, στα οποία περιλαμβάνονται
και τα επικίνδυνα απόβλητα, καθώς και του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου
Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων.
2) Σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 31 του ν.
4342/2015 εγκρίθηκε με την υπ’ αρ. 49/15-12-2015 Πράξη Υπουργικού
Συμβουλίου (ΠΥΣ) το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Α.) το
οποίο καταρτίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 28 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ και
σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 35 του Νόμου 4042/2012. Μεταξύ άλλων, το
Ε.Σ.Δ.Α. περιλαμβάνει βασικά στοιχεία για την διαχείριση των επικινδύνων
αποβλήτων, κυρίως αναφορικά με δεδομένα παραγωγής και διαχείρισης
αυτών, προβλέψεις παραγωγής, ανάκτησης και διάθεσης για το έτος 2020,
καθώς και στρατηγικές, πολιτικές, στόχους και δράσεις.
3) Στη βάση των στρατηγικών, πολιτικών και στόχων του
εγκεκριμένου Ε.Σ.Δ.Α., ολοκληρώθηκε η επικαιροποίηση του Ειδικού Σχεδίου
Διαχείρισης Επικινδύνων Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Ε.Α.), για το οποίο απαιτείται
εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, με έγκριση της σχετικής
Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), ενώ σύμφωνα με το
άρθρο 31 του ν. 4342/2015 η διαδικασία ολοκληρώνεται με έκδοση Κοινής
Υπουργικής Απόφασης έγκρισης του Ε.Σ.Δ.Ε.Α.
4) Το εγκεκριμένο Ε.Σ.Δ.Α. έχει χρονικό ορίζοντα έως το
τέλος του έτους 2020 και επικαιροποιεί το Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων
Αποβλήτων, το οποίο έχει επίσης τον ίδιο χρονικό ορίζοντα.
Τα βασικά σημεία του σχεδιασμού, οι στόχοι και οι δράσεις
για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων, όπως αυτά αποτυπώνονται στο
Ε.Σ.Δ.Α. και περιλαμβάνονται στο νέο Ε.Σ.Δ.Ε.Α., είναι τα εξής:
Ο σχεδιασμός για τα επικίνδυνα απόβλητα του έτους 2020 και για προβλεπόμενη παραγόμενη ποσότητα 323.000 t προβλέπει:
- Ανάκτηση: 57% (183.000 t)
- Διάθεση: 43% (140.000 t).
Στους ειδικούς στόχους για τα Βιομηχανικά Επικίνδυνα Απόβλητα (Β.Ε.Α.) περιλαμβάνονται:
- Η διασφάλιση της ιχνηλασιμότητας της παραγωγής και διαχείρισης των αποβλήτων.
- Η διασφάλιση της ορθολογικής διαχείρισης των παραγόμενων
αποβλήτων στηριζόμενη στην ιεράρχηση των αποβλήτων και στις βέλτιστες
διαθέσιμες τεχνικές.
- Η οργάνωση και λειτουργία επαρκούς δικτύου υποδομών διάθεσης, κατά προτεραιότητα στους χώρους βιομηχανικής συγκέντρωσης.
- Η ανάκτηση ενέργειας σε συμπληρωματικό ρόλο, όταν έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια άλλου είδους ανάκτησης.
- Η υλοποίηση συστηματικής έρευνας για αναβάθμιση των
μεθόδων διαχείρισης των αποβλήτων και τεκμηρίωση της βέλτιστης επιλογής
από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις των εργασιών ανάκτησης ή και
διάθεσης, καθώς και η ανάπτυξη συνεργασιών με Πανεπιστήμια και
ερευνητικά ινστιτούτα για ανάπτυξη νέων υλικών και τεχνολογιών προς την
κατεύθυνση της ανάκτησης.
- Η καταγραφή και αποκατάσταση ρυπασμένων χώρων.
- Η καθιέρωση σαφών κριτηρίων για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
- Η χρηματοδότηση των έργων και δραστηριοτήτων για τα
επικίνδυνα απόβλητα, για τα οποία, προβλέπονται επενδύσεις στο πλαίσιο
του άξονα 14 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών,
Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (ΕΠ-ΥΜΕΠΕΡΑΑ) που χρηματοδοτείται από
το ΕΣΠΑ. Περιλαμβάνονται έργα αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων από
βιομηχανικά – επικίνδυνα απόβλητα και δημιουργία μονάδων διαχείρισης
επικινδύνων αποβλήτων (βιομηχανικών, νοσοκομειακών κλπ).
Β) Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ)
Η παρακολούθηση της διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων,
αναβαθμίζεται και υλοποιείται ουσιαστικά με το κομβικό εργαλείο που
συνιστά το Ηλεκτρονικό Σύστημα Παρακολούθησης της Διαχείρισης Αποβλήτων.
Σύμφωνα με το άρθρο 42 («Καταχώριση») του Ν. 4042/2012 και
το σχετικό άρθρο 26 της οδηγίας 2008/98/ΕΚ για τα απόβλητα,
καθιερώνεται ένα ηλεκτρονικό, διαδικτυακό σύστημα συστηματικής συλλογής
και επεξεργασίας στοιχείων παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων.
Επιπλέον, στο άρθρο 45 παρ. 3 του ίδιου Νόμου προβλέπεται η έκδοση ΚΥΑ
για τη ρύθμιση των ειδικότερων θεμάτων λειτουργίας του ηλεκτρονικού
συστήματος και στο άρθρο 58 παρ. 3 προβλέπεται η ενσωμάτωσή του στο
Ηλεκτρονικό Περιβαλλοντικό Μητρώο (ΗΠΜ) του άρθρου 18 του Ν. 4014/2011.
Με το άρθρο 157 παρ. 1 του Ν.4389/2016 (Επείγουσες
διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων κ.λπ.,
ΦΕΚ Α’ 94) τροποποιείται το ανωτέρω άρθρο 42, προκειμένου να βελτιωθούν
οι σχετικές με το σύστημα απαιτήσεις και το οποίο πλέον ονομάζεται
Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ).
Στο ΗΜΑ καταχωρείται κάθε οργανισμός ή επιχείρηση που
παράγει απόβλητα και υπόκειται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση ή/και
διαχειρίζεται απόβλητα (επεξεργάζεται ή/και συλλέγει - μεταφέρει
απόβλητα σε επαγγελματική βάση), καθώς και οι ΟΤΑ A΄ Βαθμού. Τα
εισαγόμενα στοιχεία αναφέρονται σε όλα τα είδη των αποβλήτων και αφορούν
ιδίως τις ετήσιες απολογιστικές εκθέσεις παραγωγών και διαχειριστών
αποβλήτων που προβλέπονται στη νομοθεσία διαχείρισης των επικίνδυνων και
μη επικίνδυνων αποβλήτων.
Η καθιέρωση του ΗΜΑ αποσκοπεί κυρίως στα παρακάτω:
- τήρηση μητρώου όλων των εμπλεκόμενων στην παραγωγή και
διαχείριση αποβλήτων, οι οποίοι υπόκεινται σε αδειοδότηση σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία
- ποιοτική και ποσοτική καταγραφή των αποβλήτων μέχρι τον τελικό τους προορισμό (ιχνηλασιμότητα αποβλήτων)
- βελτίωση της δυνατότητας παραγωγής αναφορών και εκθέσεων
- δυνατότητα αποτελεσματικότερων επιθεωρήσεων και βελτίωση στην αντιμετώπιση περιβαλλοντικών παραβάσεων
- ενημέρωση μέσω διαδικτύου των εμπλεκόμενων στο εν λόγω τομέα, καθώς και του κοινού
- εξοικονόμηση πόρων, χρόνου και διοικητικού φόρτου.
- Πιστοποίηση των διαχειριστών αποβλήτων (επαλήθευση στοιχείων).
- Δυνατότητα καταπολέμησης περιβαλλοντικών εγκλημάτων.
- Ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
- Υποβολή εκθέσεων αναφοράς σε εναρμόνιση με τις απαιτήσεις αναφοράς στην ΕΕ.
Στην τρέχουσα περίοδο το ΗΜΑ λειτουργεί ήδη πιλοτικά και
συνέβαλε καθοριστικά στην κατασκευή του ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών &
Επιχειρήσεων Ανακύκλωσης (ΣΕΠΑΝ). Επίκειται τις αμέσως επόμενες ημέρες η
υπογραφή της ΚΥΑ λειτουργίας του ΗΜΑ.
Μέχρι το τέλος Σεπτέμβρη θα έχει αναπτυχθεί πλήρως η
λειτουργία του και θα αρχίσει η καταχώρηση όλων των στοιχείων των
επιχειρήσεων - παραγωγών αποβλήτων.
Γ) Ως προς τις υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων εντός της χώρας:
1) Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Ε.Σ.Δ.Α. η βασική στρατηγική
επιλογή για την υλοποίηση υποδομών διάθεσης Βιομηχανικών Επικινδύνων
Αποβλήτων (Β.Ε.Α.) είναι ότι «Η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών
διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων θα γίνει με πρωτοβουλία και σχεδιασμό
από την πολιτεία και σε εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει»,
διασφαλίζοντας την ασφαλή χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως πόρων κατά την
παραγωγική διαδικασία.»
2) Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στις υποδομές διάθεσης των
Β.Ε.Α., στο επικαιροποιημένο Ε.Σ.Δ.Ε.Α. αναφέρεται η ακολουθούμενη
πολιτική, βάσει της οποίας:
«Οι απαιτήσεις σε υποδομές διάθεσης διαμορφώνονται κυρίως
με γνώμονα τη διαχείριση σε Περιφερειακό επίπεδο, πλην νησιωτικών
περιοχών, των παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων και κατά προτεραιότητα
στις Περιφέρειες εκείνες στις οποίες παράγονται οι μεγαλύτερες ποσότητες
αυτών. Σημειώνεται πάντως ότι θα δρομολογηθεί η χωροθέτηση Χώρων
Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) και σε Περιφέρειες οι
οποίες, παρότι δεν παράγουν συγκριτικά μεγάλες ποσότητες Β.Ε.Α., πληρούν
άλλα κριτήρια και κυρίως την διαθεσιμότητα χώρων και την αποδοχή
τοπικών παραγόντων. Σε κάθε περίπτωση, η χωροθέτηση και δημιουργία ΧΥΤΕΑ
περιφερειακού ή διαπεριφερειακού επιπέδου θα αντιμετωπισθεί εντός του
2016, με επιστημονική τεκμηρίωση και διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες,
με στόχο την ύψιστη περιβαλλοντική προστασία και σε συνθήκες αυστηρού
κοινωνικού ελέγχου και αντισταθμισμάτων άρσης και αποτροπής της
προκαλούμενης περιβαλλοντικής ζημίας.»
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής και τις
απαιτήσεις διάθεσης (εργασίες D) ανά Περιφέρεια, το μεγαλύτερο ποσοστό
Β.Ε.Α. προς διάθεση παράγεται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (27,3%)
και ακολουθούν η Αττική (26,9%), η Κεντρική Μακεδονία (18,9%), η
Θεσσαλία (13,8%) ενώ για τις λοιπές Περιφέρειες τα αντίστοιχα ποσοστά
κυμαίνονται σε πολύ χαμηλότερα τιμές.
Ήδη δρομολογούνται πέντε χώροι για δημιουργία ΧΥΤΕΑ και
συγκεκριμένα στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (Οινόφυτα), Αττικής
(Ασπρόπυργος), Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη), Θεσσαλίας (Λάρισα) και
Πελοποννήσου (Μεγαλόπολη), χωρίς να αποκλείονται και άλλοι.
3) Η συνολική δυναμικότητα των ΧΥΤΕΑ για διάθεση Β.Ε.Α.,
σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ε.Σ.Δ.Α., προκειμένου να καλυφθούν οι
ανάγκες της χώρας ανέρχεται σε 70.000 t.
4) Επιπλέον, σε σχέση με τις υποδομές, προβλέπονται και τα ακόλουθα:
- Οργανικά Β.Ε.Α. που δεν μπορούν να ανακτηθούν, θα
αποτεφρώνονται κατά προτεραιότητα μέσω της αξιοποίησης υφιστάμενων
βιομηχανικών εγκαταστάσεων και υποδομών. Όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα
διατίθενται σε ΧΥΤΕΑ, εφόσον πληρούν τις προδιαγραφές για ταφή.
- Δεν θα υφίστανται γενικώς γεωγραφικοί ή διοικητικοί
περιορισμοί για την τελική διάθεση των Β.Ε.Α. Κατά προτεραιότητα θα
εξυπηρετούνται οι περιοχές των πλησιέστερων στους ΧΥΤΕΑ Περιφερειών, μη
αποκλειόμενης για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας της εξυπηρέτησης άλλων
Περιφερειών.
- Η επιλογή της μεθόδου και της δυναμικότητας των υποδομών
επεξεργασίας/ διάθεσης θα γίνεται με όρους τεχνικοοικονομικής
βιωσιμότητας.
- Απαιτείται συντονισμός των αρμόδιων, κατά τόπους
υπηρεσιών και φορέων και συνεργασία με τους παραγωγούς Β.Ε.Α. για την
οργάνωση και δημιουργία υποδομών τελικής διάθεσης.
- Ειδικότερα για τη νησιωτική χώρα θα εξετασθούν κατά
σειρά προτεραιότητας οι δυνατότητες (i) (συν)διάθεσης εντός χώρου
βιομηχανικών εγκαταστάσεων, (ii) κατασκευής ΧΥΤΕΑ σε προκαθορισμένα
νησιά για την εξυπηρέτηση των νησιωτικών Περιφερειών και (γ) θαλάσσιας
μεταφοράς και εξυπηρέτησης από ηπειρωτικούς ΧΥΤΕΑ.
- Για την άμεση κάλυψη των αναγκών της χώρας με δίκτυο
ΧΥΤΕΑ θα δρομολογηθούν επιπλέον οι απαραίτητες ρυθμίσεις εντός του 2016
για: (α) την αξιοποίηση - διαμόρφωση των εν λειτουργία ΧΥΤΕΑ προκειμένου
αυτοί να μπορούν να δεχθούν τα μη ανακτώμενα Β.Ε.Α. και (β) την
αξιοποίηση εν λειτουργία εγκαταστάσεων, όπως ο αποτεφρωτήρας των ΕΑΥΜ, η
τσιμεντοβιομηχανία κ.α., για την τελική διάθεση των οργανικών Β.Ε.Α.,
εφαρμόζοντας τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές.
- Θα διαμορφωθούν επαρκείς υποδομές επεξεργασίας
ανακτήσιμων Β.Ε.Α., τα οποία δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από τους
παραγωγούς, για την παραγωγή εναλλακτικών πρώτων υλών και καυσίμων.
5) Για τα επικίνδυνα απόβλητα τα οποία εντάσσονται στα
ρεύματα της εναλλακτικής διαχείρισης (απόβλητα έλαια, απόβλητα
ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, απόβλητα από την απορρύπανση οχημάτων
τέλους ζωής και από την απορρύπανση αποβλήτων ηλεκτρικού και
ηλεκτρονικού εξοπλισμού), οι υφιστάμενες υποδομές υπερκαλύπτουν τις
ανάγκες της χώρας. Σημειώνεται ότι για τα ρεύματα αυτά οι ποσότητες που
συλλέγονται – ανακυκλώνονται τα τελευταία έτη (2012 -2014) βαίνουν
αυξανόμενες.
Δ) Ως προς τη διαχείριση των «ιστορικών» αποβλήτων:
1) Στο εγκεκριμένο Ε.Σ.Δ.Α. για τη διαχείριση των «ιστορικών» αποβλήτων περιλαμβάνονται:
- Η άμεση υποβολή προγραμμάτων/ σχεδίων συμμόρφωσης από
τις βιομηχανίες για την απομάκρυνση/ διαχείριση των ιστορικά
αποθηκευμένων αποβλήτων.
- Η υλοποίηση όλων των απαραίτητων ενεργειών από τους
υπόχρεους για την ασφαλή διαχείριση των αποθηκευμένων ποσοτήτων και την
αποκατάσταση των χώρων μέχρι το τέλος του 1ου εξαμήνου του 2018.
Στο πλαίσιο των ενεργειών αυτών εκδόθηκε η Εγκύκλιος οικ.
13141/11.3.2016 της Γ.Γ. του ΥΠΕΝ για την «Διαχείριση αποβλήτων που
παραμένουν επί μακρόν αποθηκευμένα εντός των γηπέδων των βιομηχανικών
εγκαταστάσεων» (ΑΔΑ: 71ΣΟ4653Π8-1ΒΔ).
Σε εφαρμογή της Εγκυκλίου, καλούνται οι φορείς
εκμετάλλευσης βιομηχανικών εγκαταστάσεων που έχουν επί σειρά ετών
συσσωρεύσει βιομηχανικά απόβλητα, να υποβάλουν άμεσα προγράμματα
συμμόρφωσης για την διαχείρισή τους και να τα υλοποιήσουν τα επόμενα δύο
χρόνια. Η έγκριση των προγραμμάτων συμμόρφωσης γίνεται από την αρμόδια
για την περιβαλλοντική αδειοδότηση αρχή και η υλοποίησή τους
παρακολουθείται ανά εξάμηνο. Η μη συμμόρφωσή τους υπόκειται στην
εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 της ΚΥΑ 36060/2013 (ΦΕΚ Β’ 1450).
2) Έχει ολοκληρωθεί το έργο: «Καταγραφή και πρώτη
αξιολόγηση επικινδυνότητας ρυπασμένων χώρων από Βιομηχανικά - Επικίνδυνα
απόβλητα στην Περιφέρεια Αττικής και στους παρακάτω νομούς της Ελλάδας:
Θεσσαλονίκης, Βοιωτίας, Ευβοίας, Κοζάνης, Αχαΐας, Ηρακλείου, Μαγνησίας,
Καβάλας και Χαλκιδικής» και επόμενο στάδιο είναι η αποκατάσταση των
ρυπασμένων χώρων.
Οι περιοχές αποθέσεων «ιστορικών» επικίνδυνων αποβλήτων περιλαμβάνονται στους ως άνω εξεταζόμενους χώρους.
Πηγή energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου