Την ίδια ώρα, όμως, σκληραίνει η κόντρα και με το Ιράν με αφορμή την απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να κρατήσει σταθερή την παραγωγή, παρά την υπερπληθώρα προσφοράς. Μάλιστα ο Ιρανός υπουργός Πετρελαίου Μπιτζάν Ναμντάρ Ζανγκανέχ απηύθυνε προ ολίγων ημερών έκκληση στα μέλη του ΟΠΕΚ να «κόψουν» την παραγωγή αργού, για να τονώσουν τις τιμές προς το επίπεδο των 70 με 80 δολαρίων το βαρέλι.
Μια απόφαση που θα μπορούσε ενδεχομένως να ληφθεί όταν θα συναντηθούν οι υπουργοί Πετρελαίου των 12 κρατών-μελών του οργανισμού στις 4 Δεκεμβρίου στη Βιέννη.
Η πολιτική του Ριάντ να πιέζει χαμηλά τις τιμές του πετρελαίου, προκειμένου να αυξήσει τα μερίδια αγοράς της, προκαλεί δυνατούς «πονοκεφάλους» στους ενεργειακούς της αντιπάλους, στους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου των ΗΠΑ, όλους τους προμηθευτές που δεν είναι μέλη του ΟΠΕΚ, κυρίως όμως στη Ρωσία και στο Ιράν, με τους ειδικούς να αναμένουν εναγωνίως την αντίδραση του Ρώσου προέδρου ο οποίος επιδιώκει να ενισχύσει τον ρόλο της Ρωσίας ως βασικού «παίκτη» στη Μέση Ανατολή.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θεωρεί τις επιθετικές κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας ως απόπειρα ανατροπής της παγκόσμιας ενεργειακής σκακιέρας που υπονομεύουν την κυριαρχία της χώρας του, ενώ αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για απάντηση του βασιλιά Σαλμάν μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ στα σχέδια της Μόσχας στη Συρία.
Μάλιστα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν προσβλέπει στη συνεργασία του Ιράν, όταν επιστρέψει στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και φυσικού αερίου, με στόχο να αποκομίσει κέρδη ενδεχομένως μέσω νέων αγωγών στη Συρία. Παράλληλα επιθυμεί διακαώς να εμποδίσει τη Σαουδική Αραβία να δημιουργήσει εξαγωγικές οδούς προς τη Συρία.
Συν τοις άλλοις καλείται να διαχειριστεί την επίθεση της Σαουδικής Αραβίας στην Πολωνία, που θεωρείται παραδοσιακό «προπύργιο» της Ρωσίας. Μια κίνηση που έχει προβληματίσει έντονα σημαντικά στελέχη του ρωσικού πετρελαϊκού κλάδου. Πρόσφατα ο Igor Sechin, CEO της Rosneft, παραπονέθηκε για την είσοδο των Σαουδαράβων στην πολωνική αγορά, λέγοντας ότι «δρουν επιθετικά».
Αλλά και στελέχη της Tatneft υποστήριξαν ότι η στρατηγική της κυβέρνησης στον τομέα της ενέργειας θα πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της Ρωσίας στις υφιστάμενες δυτικές αγορές της.
Ευρωπαϊκές εταιρείες εμπορίας και διύλισης πετρελαίου επιβεβαιώνουν ότι η Σαουδική Αραβία προσφέρει το πετρέλαιό της με σημαντική έκπτωση, καθιστώντας τo πιο ελκυστικό από το ρωσικό αργό. Και, παρόλο που τα περισσότερα διυλιστήρια της Ανατολικής Ευρώπης εξαρτώνται πλέον από το ρωσικό αργό, οι πετρελαιοπαραγωγοί της Ρωσίας ανησυχούν δικαιολογημένα.
Η μεγάλη ανατροπή
Ανατρέχοντας πίσω στη δεκαετία του '70 διαπιστώνει κανείς ότι η Σαουδική Αραβία έστελνε το ήμισυ της παραγωγής πετρελαίου προς την Ευρώπη, αλλά στη συνέχεια η Σοβιετική Ενωση κατασκεύασε αγωγούς εξαγωγής πετρελαίου που ξεκινούσαν από τα πλούσια κοιτάσματα της Δυτικής Σιβηρίας. Το μερίδιο της Σαουδικής Αραβίας στην ευρωπαϊκή αγορά αργού άρχισε σταδιακά να υποχωρεί και το 2009 έφθασε στο χαμηλό του 5,9%.
Αντίθετα, το μερίδιο της Ρωσίας εκτινάχθηκε το 2011 στο υψηλό του 34,8%. Εκτοτε, η Σαουδική Αραβία ξεκίνησε εκ νέου να ενισχύει την παρουσία της, αυξάνοντας το μερίδιό της στο 8,6% το 2013, αλλά δεν είχε δοκιμάσει ποτέ την τύχη της στην Πολωνία.
Οπως το μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, έτσι και η Πολωνία έχει γίνει από καιρό πελάτης των ρωσικών εταιρειών πετρελαίου. Πέρυσι, περίπου τα τρία τέταρτα των εισαγωγών καυσίμων προήλθαν από τη Ρωσία, ενώ το υπόλοιπο από το Καζακστάν και τις ευρωπαϊκές χώρες. Η Πολωνία, ωστόσο, βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών να μειωθεί η εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τη ρωσική ενέργεια.
Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, η Πολωνία -γειτονική χώρα της Ουκρανίας- έχει αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες και άλλες προσπάθειες για να ενισχύσει την ασφάλειά της. Συνεργάζεται και με τους μικρότερους γείτονές της.
Στο πλαίσιο αυτό ανακοίνωσε μια συμφωνία με τη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου από και προς τις χώρες της Βαλτικής, που θα εξασφαλίζει τη μελλοντική τους ανεξαρτησία από το ρωσικό φυσικό αέριο.Ετσι ως «μάννα εξ ουρανού» έκαναν την εμφάνισή τους οι Σαουδάραβες που επεκτείνονται έξω από την Ασία, όπου η ζήτηση μειώνεται. Ταυτόχρονα όμως και το Κρεμλίνο αναζητά νέες αγορές έχοντας αντιληφθεί την επιθυμία της Ευρώπης για ενεργειακή διαφοροποίηση.
Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι το 2000 σχεδόν όλες οι ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου κατευθύνονταν στην Ευρώπη. Μέχρι πέρυσι, το μερίδιο είχε συρρικνωθεί σε λιγότερο από τα δύο τρίτα.
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έστρεψε τα μάτια στην Ασία. Τον Μάιο, οι ρωσικές προμήθειες αργού στην Κίνα ξεπέρασαν προσωρινά ακόμη εκείνες της Σαουδικής Αραβίας. Στο μεταξύ κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει τον έντονο ανταγωνισμό του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας για τον πολιτικό έλεγχο της Μέσης Ανατολής.
Είναι εξάλλου ευρέως αντιληπτό ότι η Σαουδική Αραβία, η οποία έχοντας τεράστια χρηματικά αποθέματα που δημιουργήθηκαν από τις υψηλές τιμές πετρελαίου που ίσχυαν πριν από την πτώση ακόμη κάτω και από το επίπεδο των 50 δολαρίων το βαρέλι, θα μπορούσε να αντέξει την πίεση για μια παρατεταμένη περίοδο.
(από την εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ", 25/10/2015)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου