Νέα σχέδια για τα... σκουπίδια

Ανικανότητα, Αφέλεια, Ιδιοτέλεια, Καιροσκοπισμός, Υστεροβουλία. Οι κάτοικοι της Σκουπιδοχώρας (garbageland αγγλιστί) βαφτίζουν τις υψηλότερες σκουπιδοκορφές της γειτονιάς τους και ετοιμάζουν εράνους για να βρουν τα 5,5 δισ. ευρώ που πρόκειται να κοστίζει η διαχείριση των απορριμμάτων τους τα επόμενα 25 χρόνια.

Κοντά 70 εκατομμύρια ευρώ στοίχισε η κατασκευή του εργοστασίου μηχανικής ανακύκλωσης των Λιοσίων, όμως τα ανακυκλώσιμα υλικά που παράγει παραμένουν στα αζήτητα.Εχουν αντιληφθεί ότι θα συνεχίσουν να τα πετάνε όλα μαζί (όπως θέλει η πολιτεία και βολεύει τους εργολάβους). Πλέον δεν τους ενδιαφέρει πού θα πάνε. Εχουν κουραστεί να βλέπουν κυβερνητικούς, σαν τον υφυπουργό Εσωτερικών Π. Κουκουλόπουλο, να τους κοροϊδεύει μπροστά στα μάτια τους λέγοντας ότι τα σκουπίδια θα έχουν μαζευτεί από την... προηγούμενη Δευτέρα.

Επιπλέον ο έμπειρος πολιτικός «διαφημίζει» σε κάθε του εμφάνιση τους επικείμενους διαγωνισμούς ανάθεσης των εργοστασίων που προβλέπει ο περιφερειακός σχεδιασμός. Την ίδια στιγμή ξέρει καλά ότι σε καιρό κρίσης είναι μάλλον δύσκολο να βρεθούν άμεσα οι ιδιώτες που θα επενδύσουν 600 εκατομμύρια ευρώ ώστε να υλοποιηθούν οι περιφερειακοί σχεδιασμοί της Αττικής και της Θεσσαλονίκης. Οχι ότι δεν υπάρχουν ενδιαφερόμενοι, απλώς είναι αδύνατον να αναλάβουν όλα τα έργα από μόνοι τους.

Οι κυβερνώντες είναι υποχρεωμένοι να προκηρύξουν διαγωνισμούς με όλες τις τεχνολογίες ανοικτές. Ωστόσο γνωρίζουν καλά ότι τα κρατικά πλάνα επεξεργασίας των απορριμμάτων έχουν σχεδιαστεί πάνω σε συγκεκριμένες τεχνολογίες διαχείρισης, οι οποίες έχουν δοκιμαστεί με πλήρη αποτυχία στη χώρα μας και το κυριότερο δεν προαπαιτούν την ύπαρξη προγραμμάτων διαλογής στην πηγή.

Το πλέον κομβικό σημείο της ιστορίας της... Σκουπιδοχώρας συνέβη το 1997, με την εξαγγελία του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης και Κομποστοποίησης στα Ανω Λιόσια κόστους 33,5 εκατ. ευρώ. Ενός «θηρίου» που στα χαρτιά επεξεργάζεται 400.000 τόνους/έτος, χρησιμοποιεί την τεχνολογία της Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας και όμοιο του δεν υπάρχει στην Ευρώπη.

Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2002 και κόστισε δεκάδες εκατομμύρια ευρώ (πάνω από 70...). Επί χρόνια υπολειτουργούσε. Σήμερα το ανακυκλώσιμο υλικό που παράγει (150.000 τόνους RDF/χρόνο) θάβεται στον ΧΥΤΑ (ως υλικό επικάλυψης) χωρίς να μπορεί να απορροφηθεί από την αγορά (κυρίως τσιμεντοβιομηχανίες που το καίνε).

Οι προσπάθειες να πάρει 75.000 τόνους η ΑΓΕΤ στην Εύβοια δεν καρποφόρησαν, έπειτα από τις αντιδράσεις των κατοίκων στο Μηλάκι, οι οποίες εξέφρασαν φόβους για έκλυση διοξινών και εκατοντάδων άλλων τοξικών ουσιών από την καύση του εναλλακτικού καυσίμου. Χαμηλή εμπορευσιμότητα έχει το κομπόστ που παράγεται λόγω κακής ποιότητας.

Κάπως έτσι η εν λόγω επένδυση κατάντησε για τα... σκουπίδια. Στον υπόλοιπο κόσμο τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Σύμφωνα με μελέτη που έγινε για λογαριασμό της Περιφέρειας Αττικής, σε όλο τον κόσμο δεν έχουν κατασκευαστεί μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας συγκρίσιμες με τις μεγαλύτερες που αντιστοιχούν στην τεχνολογία της καύσης (από 500.000 έως 1.000.000 τόνους/έτος). Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις παρουσιάζουν δυναμικότητα μικρής (<50.000 τόνους/έτος) και μεγάλης κλίμακας (>200.000 τόνους/έτος).

Κι όμως στην Ελλάδα υπάρχει το σχέδιο να φτιαχτούν μονάδες που θα επεξεργάζονται έως και 700.000 τόνους σκουπίδια το έτος (με την τεχνική βιοξήρανσης στη Φυλή Αττικής). Κατασκευαστές και επιστήμονες γνωρίζουν καλά ότι θα δημιουργηθεί μεγάλο πρόβλημα στη διάθεση των παραγόμενων ανακυκλώσιμων υλικών. Ξέρουν ότι ο μόνος τρόπος για να λυθεί είναι η δημιουργία πανάκριβων ειδικών μονάδων καύσης που θα παράγουν ενέργεια (δηλαδή τα σκουπίδια θα καίγονται όχι απευθείας αλλά επεξεργασμένα...).

Βέβαια το ελληνικό κράτος είναι ανίκανο να φτάσει ακόμη και εκεί. Εδώ και πολλά χρόνια οι «πράσινες» και «γαλάζιες» κυβερνήσεις επιχειρούν να προωθήσουν ένα περιφερειακό σχεδιασμό βασισμένο στη Μηχανική Βιολογική Επεξεργασία χωρίς όμως να προβλέπουν τι θα γίνει με το ανακυκλώσιμο υλικό που θα παράγεται (RDF ή SRF στην τεχνική της βιολογικής ξήρανσης).

Το πιο πιθανό σενάριο είναι να καταλήγει στους υπό κατασκευή ΧΥΤΑ (που θα βαφτίζονται έντεχνα ΧΥΤΥ), η διαδικασία αυτή να βαφτίζεται «ενεργειακή αξιοποίηση» και κάποια στιγμή να έρθει στο προσκήνιο η ανάγκη δημιουργίας μονάδων που θα το καίνε για τις οποίες θα χρειαστούν επιπλέον εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Η πολιτεία παραβλέπει το γεγονός ότι έχουν ήδη προκληθεί κοινωνικές αντιδράσεις σε περιοχές που έχει επιχειρηθεί ανεπιτυχώς η κατασκευή τέτοιων εργοστασίων (π.χ. Θήβα).

Ταυτόχρονα εδώ και χρόνια σαμποτάρεται συστηματικά η ανακύκλωση και η διαλογή στην πηγή. Οχι μόνο από την κεντρική εξουσία αλλά και από τους παλιούς και νέους δημάρχους της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης και άλλων μεγάλων πόλεων. Μάλιστα αρνιούνταν επί χρόνια να βάλουν τους δήμους τους στο σύστημα των μπλε κάδων (Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης) καθώς ήθελαν να αναπτυχθεί εις βάρος του η «Ανταποδοτική Ανακύκλωση» (τα κίτρινα σπιτάκια σε κεντρικές πλατείες), η οποία όμως μπορεί να λειτουργήσει μόνο συμπληρωματικά (γίνεται να απαιτείς από τους ηλικιωμένους να περπατούν χιλιόμετρα με τα σκουπίδια που έχουν ξεδιαλέξει;).

Εν τω μεταξύ η ανάπτυξη των μπλε κάδων γίνεται με ρυθμούς χελώνας. Είναι ενδεικτικό ότι η ΕΕΑΑ δεν έχει προγραμματίσει νέα έργα ώς το 2013 για την Αττική. Παράλληλα, κανείς κυβερνητικός δεν συζητάει σοβαρά για την ανακύκλωση των οργανικών, η οποία θεωρείται απαραίτητη προϋπόθεση από τους ειδικούς ώστε να λειτουργήσουν ικανοποιητικά οι υπάρχουσες και οι μελλοντικές μονάδες επεξεργασίας (ανεξαρτήτως τεχνολογίας).

Πηγή enet.gr