Υπάρχουν και καλές ειδήσεις για το περιβάλλον. Ενα τέτοιο ιδιαίτερα σημαντικό παράδειγμα είναι τα θετικά αποτελέσματα που παρατηρήθηκαν στην υγεία μετά την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ για την προστασία της στιβάδας του όζοντος. Δεκάδες εκατομμύρια περιστατικά καρκίνου του δέρματος παγκοσμίως αποφεύχθηκαν λόγω της εφαρμογής του Πρωτοκόλλου, σύμφωνα με νέα διεπιστημονική και διεθνή μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Photochemistry and Photobiology. Στη μελέτη, που δείχνει τη δύναμη της συντονισμένης δράσης της διεθνούς κοινότητας, συμμετείχαν τα Εργαστήρια Φυσικής της Ατμόσφαιρας των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Πατρών. Ενδεικτικά, για το έτος 2030 υπολογίζεται ότι θα εκδηλωθούν 2.000.000 λιγότερα περιστατικά στον πλανήτη, σε σχέση με την κατάσταση που θα επικρατούσε εάν δεν είχαν ληφθεί τα μέτρα που επιβάλλει το πρωτόκολλο! Πρόκειται για μια μείωση της τάξης του 14% σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην Ελλάδα του 2030 υπολογίζεται ότι θα εκδηλωθούν 10.000 λιγότερα περιστατικά!
Βεβαίως, το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ κατάφερε να ανακόψει τον ρυθμό ανόδου των καρκίνων του δέρματος κι όχι ακόμα την ίδια την τάση ανόδου. Δυστυχώς, υπολογίζεται ότι τα περιστατικά μελανώματος και καρκίνου του δέρματος θα συνεχίσουν να αυξάνονται για τα επόμενα 40 χρόνια, μέχρι να ανακάμψει η στιβάδα του όζοντος. Η Μεσόγειος είναι από εκείνες τις περιοχές του πλανήτη που οι αρνητικές επιδράσεις στην υγεία θα είναι αξιοσημείωτες. Στην Ελλάδα αναμένονται μέχρι και 1.000 περισσότερα περιστατικά το έτος (περίπου 2% άνοδος). Εάν όμως δεν είχαν ληφθεί τα μέτρα του πρωτοκόλλου, τα επιπλέον περιστατικά θα ήταν δεκαπλάσια.
Από το 1989, που τέθηκε σε ισχύ το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, αποσύρθηκαν σταδιακά οι χημικές ουσίες που κατέστρεφαν το προστατευτικό στρώμα του όζοντος. Οι συγκεντρώσεις των ανεπιθύμητων ουσιών έχουν μειωθεί σήμερα, μετά την κορύφωσή τους στη δεκαετία του 1990. Ως αποτέλεσμα, το όζον πλέον δεν μειώνεται. Στα μέσα γεωγραφικά πλάτη (όπου ανήκει και η Ελλάδα) οι τιμές του όζοντος αναμένεται να επανέλθουν στα επίπεδα του 1980 πριν από τα μέσα του αιώνα μας, νωρίτερα από ό,τι είχε προβλεφθεί παλαιότερα.
Λόγω του πρωτοκόλλου, η αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας στα μέσα γεωγραφικά πλάτη κρατήθηκε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι η υπεριώδης Β ακτινοβολία είναι σήμερα έως και 5% μεγαλύτερη από το 1980. Χωρίς το πρωτόκολλο, η αύξηση θα ήταν 15% και βεβαίως οι αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία πολύ πιο έντονες. Ωστόσο σε υψηλά γεωγραφικά πλάτη και σε πολικές περιοχές η αύξηση της ακτινοβολίας είναι αισθητά μεγαλύτερη.
Η εδώ και δεκαετίες αύξηση της υπεριώδους ακτινοβολίας που έφτανε στη Γη έχει ήδη προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Καθώς η ανάπτυξη του καρκίνου είναι μια πολυετής διαδικασία, τα περιστατικά συνεχίζουν να αυξάνονται. Το ελπιδοφόρο είναι ότι καταγράφεται πια πτώση των ρυθμών ανόδου. Επιπλέον, η μελέτη σημειώνει ότι ειδικά στις ΗΠΑ και στις σκανδιναβικές χώρες (όπου υπάρχουν και διαθέσιμα στοιχεία), τα περιστατικά καρκίνου του δέρματος στις ηλικίες κάτω των 40-45 ετών υποχωρούν ή σταθεροποιούνται και γίνονται λιγότερο θανατηφόρα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, σε αυτή την εξέλιξη έχει συμβάλει και η πιο προσεκτική έκθεση των ανθρώπων στην ηλιακή ακτινοβολία.
Πέντε φορείς για 3 χρόνια
Για τη μελέτη συνεργάστηκαν για τρία έτη το Πανεπιστήμιο του Cambridge, η Γερμανική Αεροδιαστημική Υπηρεσία, το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και Περιβάλλοντος της Ολλανδίας και τα ελληνικά Πανεπιστήμιο Πατρών (επίκουρος καθηγητής Ανδρέας Καραντζίδης) και Αριστοτέλειο (καθηγητής Αλκιβιάδης Μπάης), τα οποία εργάστηκαν για τον υπολογισμό της υπεριώδους ηλιακής ακτινοβολίας που φθάνει στο έδαφος.
Η πρωτότυπη αυτή εργασία αφενός φωτίζει τη σύνδεση περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας, αφετέρου υπογραμμίζει την ανάγκη για ανάλογες διεθνείς συμφωνίες, όπως στον κρίσιμο τομέα της κλιματικής αλλαγής, μετά το Κιότο.
Εφαρμόζεται από 197 κράτη
Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ είναι μια διεθνής συνθήκη για την προστασία της στιβάδας του όζοντος με τη σταδιακή κατάργηση της παραγωγής χημικών ουσιών που είναι υπεύθυνες για την καταστροφή του. Η συνθήκη υπογράφηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1987 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 1989. Από τότε έχει υποστεί επτά αναθεωρήσεις, με πιο πρόσφατη αυτή του 1999 στο Πεκίνο. Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ έχει επικυρωθεί από 197 κράτη, ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει επικυρώσει ποτέ συνθήκη των Ηνωμένων Εθνών. Λόγω ευρείας υιοθέτησης και εφαρμογής, το Πρωτόκολλο έχει αναγνωριστεί ως παράδειγμα εξαιρετικής διεθνούς συνεργασίας, ίσως της πλέον επιτυχημένης.
Η ανάκαμψη της στιβάδας του όζοντος είναι γεγονός, παρότι η τρύπα του όζοντος συνεχίζει να εμφανίζεται απειλητικά στην Ανταρκτική την περίοδο του Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου. Η ένταση του φαινομένου όμως εξαρτάται από τις μετεωρολογικές συνθήκες. Για παράδειγμα φέτος, η τρύπα του όζοντος είναι η μικρότερη των τελευταίων 20 χρόνων. Η αιτία βρίσκεται στις αρκετά μεγαλύτερες από τις συνηθισμένες θερμοκρασίες στην κατώτερη στρατόσφαιρα.
Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί η συσχέτιση των συγκεντρώσεων του όζοντος με την κλιματική αλλαγή, γεγονός που υποχρεώνει σε συνδυαστική μελέτη των φαινομένων. Η εργασία που δημοσιεύθηκε λαμβάνει υπόψη και τις δύο υπό εξέλιξη διαδικασίες.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου