Θαλασσινό νερό... να το πιεις στο ποτήρι! Το υπουργείο Υποδομών σχεδιάζει νέες μονάδες αφαλάτωσης σε άνυδρα νησιά, με συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων

Oποιος βρεθεί έστω και λίγες ημέρες σ΄ ένα από τα μικρά νησιά του Αιγαίου, ιδιαίτερα το καλοκαίρι, γνωρίζει ότι το νερό είναι σπάνιο. Οι... κατσίκες μπορεί με τα χρόνια να προσαρμόστηκαν στην έλλειψη πόσιμου νερού και να έμαθαν να ξεδιψούν από τη θάλασσα, οι άνθρωποι όμως δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο και ευελπιστούν ότι με την τεχνολογία θα καταφέρουν να μετατρέψουν το θαλασσινό νερό σε πόσιμο.

Αν και οι προσπάθειες αφαλάτωσης ξεκινούν από την εποχή του Αριστοτέλη, στην Ελλάδα του 2010 τα σχέδια για παρόμοιες μονάδες έχουν περάσει από «χίλια κύματα» και η έλλειψη νερού παραμένει το μεγαλύτερο πρόβλημα στα περισσότερα νησιά. Την κατάσταση αποτυπώνει μελέτη που συνέταξε ο δρ Αθ. Δαγκαλίδης : οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, η εξάντληση-υποβάθμιση των υπόγειων αποθεμάτων, η αύξηση του πληθυσμού και ο τουρισμός δημιουργούν σοβαρά προβλήματα λειψυδρίας στα νησιά και σε ορισμένες παράκτιες περιοχές, ιδιαίτερα κατά το θέρος. Σε πολλές περιπτώσεις οι εναλλακτικές λύσεις που εφαρμόστηκαν δεν ήταν αποτελεσματικές ή οικονομικά βιώσιμες και παρά το κόστος τους δεν συνέβαλαν στην επίλυση των προβλημάτων (λιμνοδεξαμενές, νέες γεωτρήσεις, έργα εμπλουτισμού υπόγειων υδροφορέων, μεταφορά νερού). Το συνολικό μέγεθος των αναγκών για αφαλατωμένο νερό είναι δύσκολο να εκτιμηθεί, αλλά πιθανότατα την επόμενη 5ετία θα είναι της τάξεως των 250.000- 500.000 κυβικών μέτρων ημερησίως- με συντηρητικές υποθέσεις.

Τ ο υπουργείο Υποδομών προχωρεί εφέτος σε ένα φιλόδοξο σχέδιο, στο οποίο με τη συμμετοχή ιδιωτών θα κατασκευαστούν μονάδες αφαλάτωσης σε πολλά μικρά νησιά. Μπορεί σε κάποια μεγαλύτερα (π.χ. Σύρος, Τήνος, Μύκονος, Κάρπαθος, Ρόδος) να έχουν στηθεί μονάδες αφαλάτωσης, σε άλλα μικρότερα όμως (π.χ. Μήλος, Κίμωλος, Ηρακλειά, Σύμη, Πάτμος) το πρόβλημα παραμένει: οι ανάγκες καλύπτονται με τη μεταφορά νερού από υδροφόρες και από μικρής έκτασης έργα και δεξαμενές, των οποίων η απόδοση εξαρτάται άμεσα από τις βροχές.

Τα λεγόμενα «άνυδρα» νησιά χρησιμοποιούν δικές τους πηγές μόνο για 2-3 μήνες τον χειμώνα. Ολο το υπόλοιπο διάστημα χρειάζονται τη μεταφορά νερού, μια ιδιαίτερα ακριβή διαδικασία κόστους 12,49 ευρώ ανά κυβικό μέτρο. Το καλοκαίρι, λόγω του τουρισμού, το πρόβλημα διογκώνεται. Το υπουργείο Υποδομών προχώρησε σε δημόσια διαβούλευση προκειμένου να δημιουργηθούν μονάδες αφαλάτωσης σε όλα τα άνυδρα νησιά, έχοντας στόχο να λυθεί το πρόβλημα μέσα στην επόμενη διετία. Οι μονάδες πρόκειται να δημιουργηθούν με ΣΔΙΤ (Συμβάσεις Δημοσίου- Ιδιωτικού Τομέα). Ο ιδιώτης θα αναλαμβάνει την κατασκευή και λειτουργία της μονάδας, ενώ το κράτος θα αγοράζει το νερό που παράγεται (υπολογίζεται ότι το νερό της αφαλάτωσης κοστίζει 2 με 2,5 ευρώ/κυβικό μέτρο). Οπου είναι εφικτό, οι μονάδες θα καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες τους με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών, καθώς οι αφαλατώσεις έχουν σημαντικές ενεργειακές απαιτήσεις.

«Υπάρχει ανάγκη συνδυασμού μεθόδων και δράσεων ώστε να αυξηθεί η “παραγωγή” καλής ποιότητας γλυκού νερού, να μειωθεί η υπερκατανάλωση και να μη δημιουργηθούν δευτερογενή περιβαλλοντικά προβλήματα» τονίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Μ. Δασενάκης , πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Ωκεανογράφων. «Η αφαλάτωση κα ιδιαίτερα η μέθοδος της αντίστροφης ώσμωσης μπορεί να παρέχει υψηλής ποιότητας νερό ύδρευσης και μπορεί να είναι βιώσιμη λύση για το πρόβλημα της λειψυδρίας στα νησιά του Αιγαίου». ΟΙΑ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗΣ
Σωτήρια δωρεά
Η Οία στη Σαντορίνη δοκίμασε από τους πρώτους τη μέθοδο της αφαλάτωσης νερού. Ο κοινοτάρχης της κ. Γ. Χάλαρης (φωτογραφία) σημειώνει: «Ως το 1994 η ύδρευση στην κοινότητα γινόταν με ιδιωτικές υδροφόρες και μεταφορά νερού από τις γεωτρήσεις στα νοικοκυριά. Η συνολική λύση ήρθε με τη δωρεά μιας μονάδας αφαλάτωσης θαλασσινού νερού. Πλέον το πόσιμο νερό φθάνει σε όλα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της Οίας. Σήμερα λόγω της αύξησης της κατανάλωσης, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, διαθέτουμε τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης και δεξαμενές αποθήκευσης του νερού».

ΗΡΑΚΛΕΙΑ
Το παράδειγμα
Η πλωτήμονάδα αφαλάτωσης, σχεδιάστηκε από έλληνες επιστήμονες και κατασκευάστηκε από ελληνικά χέρια. Τοποθετήθηκε στην Ηρακλειά για να καλύπτει τις ανάγκες του νησιού. Συντονιστής της κοινοπραξίας κατασκευής της ήταν το Πανεπιστήμιο Αιγαίου.

Μπορεί να αποδώσει περίπου 70 κυβικά νερό την ημέρα- ποσότητα αρκετή για τις ανάγκες περίπου 300 ατόμων δίχως χρήση χημικής επεξεργασίας, η οποία θα διόγκωνε το κόστος συντήρησης. ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ ΚΑΙ ΣΥΜΗ
Απελπιστικό στέρεμα
Το θέμα της έλλειψης νερού στα νησιά απασχόλησε και την επικαιρότητα. Εν όψει της επίσκεψης του Πρωθυπουργού στο Καστελόριζο, οι τοπικοί άρχοντες νησιών της ευρύτερης περιοχής κατήγγειλαν ότι οι δεξαμενές πόσιμου νερού έχουν στερέψει. Ο δήμαρχος Μεγίστης κ. Π. Πανηγύρης δήλωσε ότι ήταν έτοιμος να προσφέρει στον κ. Γ. Παπανδρέου ένα ποτήρι θαλασσινό νερό για να καταλάβει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός την απελπισία των κατοίκων. Ο δήμαρχος Σύμης κ. Ελ. Παπακαλοδούκας κατήγγειλε ότι δεν λειτουργούν οι μονάδες αφαλάτωσης του νησιού διότι έληξαν οι συμβάσεις των εργαζομένων.

Πηγή tovima.gr