Έρευνα: Τι Λένε οι Έλληνες Καταναλωτές Που Έχουν Εγκαταστήσει Οικιακά Φωτοβολταϊκά

Η αγορά των οικιακών φωτοβολταϊκών, η οποία έχει γνωρίσει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία τρία χρόνια, φαίνεται να έχει όλες τις προοπτικές να διατηρήσει τους υψηλούς αυτούς ρυθμούς και στο μέλλον. Παρόλα αυτά η εμπλοκή των δημόσιων φορέων στην όλη διαδικασία θέτει εν αμφιβόλω την βιωσιμότητα του συγκεκριμένου κλάδου, όπως προκύπτει από πρωτότυπη έρευνα που πραγματοποίησε ο κ. Αντώνης Μπουλούμπασης, απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι τα σημαντικότερα προβλήματα που έχει αντιμετωπίσει είναι η καθυστέρηση των πληρωμών από την ΔΕΗ (ποσοστό 10%) και οι πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες που απαιτούνται για την αδειοδότηση της εγκατάστασης οικιακών Φ/Σ (ποσοστό 22%). Ταυτόχρονα ο ανεπιτυχής σχεδιασμός του Συστήματος Εγγυημένων Τιμών έχει οδηγήσει τις δημόσιες αρχές σε αδιέξοδο, καθώς η παροχή υπερβολικά υψηλών εγγυημένων τιμών είναι υπεύθυνη για την δημιουργία μεγάλου ελλείμματος στον ειδικό λογαριασμό Α.Π.Ε. του ΛΑΓΗΕ. Σαν αποτέλεσμα, η Ελληνική Κυβέρνηση τον Μάιο του 2013 προχώρησε σε δραματικές μειώσεις των εγγυημένων τιμών που προσφέρονται στους επενδυτές. Επιπλέον η εμπιστοσύνη των επενδυτών στην αγορά έχει κλονιστεί σημαντικά, καθώς το ενδεχόμενο να ληφθούν έκτακτα μέτρα ανά πάσα στιγμή φαντάζει πιθανό. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, οι παραπάνω εξελίξεις έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην κερδοφορία της συγκεκριμένης επένδυσης, που όπως αποδείχθηκε στην παρούσα έρευνα είναι το βασικότερο στοιχείο που εξετάζουν οι επενδυτές.

Ο σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας ήταν διττός. Πρώτον, να ερευνήσει τόσο κάποια χαρακτηριστικά των καταναλωτών που έχουν εγκαταστήσει οικιακά φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα, όσο και κάποια χαρακτηριστικά της ίδιας της επένδυσης. Δεύτερον, εφαρμόζοντας για πρώτη φορά στον κλάδο των Φ/Σ ένα μοντέλο αξιολόγησης υπηρεσιών που έχει εφαρμοστεί κατά κόρον σε άλλους κλάδους, να ερευνήσει τους παράγοντες που προσδιορίζουν το επίπεδο ικανοποίησης που απολαμβάνουν οι καταναλωτές από την επένδυση τους, αλλά και την μετέπειτα καταναλωτική τους συμπεριφορά.

Καταρχήν όσον αφορά στα χαρακτηριστικά τους, υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι οι καταναλωτές που εγκατέστησαν οικιακά Φ/Σ είναι οικονομικά εύποροι:

· 65% του δείγματος έχει μηνιαίο ατομικό εισόδημα από εργασία > 1.000€

· 62% του δείγματος χρηματοδότησε την επένδυση του με ίδια κεφάλαια

Παράλληλα, έχουν και υψηλό μορφωτικό επίπεδο, κάτι που πιθανόν ενδέχεται να σημαίνει ότι ενδιαφέρονται περισσότερο για νέες τεχνολογίες:

· 44% απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ

· 24% κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου

Δύο άλλα σημαντικά στοιχεία που εξετάστηκαν είναι τα κίνητρα των καταναλωτών που επένδυσαν σε οικιακά Φ/Σ και ο βαθμός στον οποίο προσάρμοσαν την ενεργειακή τους κατανάλωση αφότου εγκατέστησαν οικιακό Φ/Σ και μετά. Από την εξέταση των κινήτρων των καταναλωτών προκύπτουν δυο σημαντικά συμπεράσματα. Καταρχήν η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών αντιμετωπίζει την συγκεκριμένη ενέργεια σαν μια ασφαλή επένδυση, η οποία θα τους εξασφαλίσει επιπλέον εισόδημα για αρκετά χρόνια. Επομένως το σημαντικότερο κίνητρο των καταναλωτών συνδέεται άμεσα με την κερδοφορία της επένδυσης. Δεύτερον τα δύο αμέσως σημαντικότερα κίνητρα, συνδέονται με τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες των καταναλωτών και πιο συγκεκριμένα με την δυνατότητα που τους δίνεται να παράγουν “καθαρή” ενέργεια, συμβάλλοντας έτσι στην μείωση των εκπομπών CO₂.

Όσον αφορά στην προσαρμογή της ενεργειακής κατανάλωσης όσων έχουν εγκαταστήσει οικιακά Φ/Σ υπάρχουν κάποια στοιχεία που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Καταρχήν οι περισσότεροι καταναλωτές δηλώνουν ότι έχουν προσαρμόσει την ενεργειακή τους κατανάλωση σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, με το 18% μόνο να δηλώνει ότι δεν την έχει προσαρμόσει καθόλου. Ενώ το ίδιο προκύπτει και από την εξέταση αντικειμενικών στοιχείων, όπως είναι η εφαρμογή πρόσθετων μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, πέραν της εγκατάστασης οικιακού Φ/Σ. Πιο συγκεκριμένα:

· 87% χρησιμοποιεί πλέον ενεργειακούς λαμπτήρες

· 52% χρησιμοποιεί πλέον συσκευές ανώτερης ενεργειακής κλάσης

· 30% εφάρμοσε θερμομόνωση στην ταράτσα

· 24% εγκατέστησε κουφώματα αλουμινίου

· 15% εφάρμοσε θερμομόνωση στον τοίχο

Παρόλα αυτά πρέπει να σημειωθεί ότι η αλλαγή στην καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών ενδέχεται αν είναι προσωρινή και όχι μόνιμη.

Στο δεύτερο τμήμα της παρούσας έρευνας εξετάστηκαν οι παράγοντες που επηρεάζουν την ικανοποίηση των καταναλωτών, καθώς και την μετέπειτα καταναλωτική τους συμπεριφορά. Η ικανοποίηση που απολαμβάνουν οι καταναλωτές από την επένδυση τους σε οικιακά Φ/Σ επηρεάζεται θετικά από τέσσερις κυρίως παράγοντες:

· Kαταρχήν από την εικόνα της εταιρείας με την οποία συνεργάζονται. Οι καταναλωτές νοιώθουν μεγαλύτερη ικανοποίηση όταν η εταιρεία που ανέλαβε την εγκατάσταση του Φ/Σ τους δείχνει ευαισθησία σε κοινωνικά και περιβαλλοντικά θέματα ή όταν προσφέρει καινοτόμα προϊόντα.

· Δεύτερον η ικανοποίηση των καταναλωτών αυξάνεται όταν τους παρέχονται ποιοτικές υπηρεσίες. Η ποιότητα αυτή πηγάζει από την παροχή ικανοποιητικών τεχνικών υπηρεσιών, από την συμπεριφορά του προσωπικού της εταιρείας και από παροχή έγκυρων πληροφοριών. Οι πληροφορίες αυτές συνδέονται είτε με οικονομικά και τεχνικά θέματα, είτε με θέματα εξοικονόμησης ενέργειας

· Τρίτον η ικανοποίηση των καταναλωτών αυξάνεται όταν τα συστήματα τους είναι αξιόπιστα και επιτυγχάνουν την μέγιστη δυνατή απόδοση με άμεση συνέπεια να αυξάνεται η κερδοφορία της επένδυσης.

· Τέλος, η μεγαλύτερη θετική επίδραση στην ικανοποίηση των πελατών προέρχεται από την σύγκριση μεταξύ του κόστους που αναλαμβάνει ο καταναλωτής (είτε αυτό είναι χρηματικό, είτε αφορά τον χρόνο και την προσπάθεια που πρέπει να δαπανήσει) και των ωφελειών που αποκομίζει από την απόφαση του να επενδύσει σε οικιακά Φ/Σ.

Οι ικανοποιημένοι καταναλωτές διαμορφώνουν θετικές συμπεριφορικές προθέσεις, οι οποίες εκδηλώνονται είτε με το να συστήσουν την συγκεκριμένη επένδυση και σε άλλους, είτε με το να επιλέξουν να συνεργαστούν εκ νέου με την ίδια εταιρεία.

· Οι συμπεριφορικές προθέσεις των καταναλωτών επηρεάζονται καταρχήν από το μέγεθος της ικανοποίησης που απολαμβάνουν. Όσο περισσότεροι ικανοποιημένοι είναι οι καταναλωτές, τόσο πιθανότερο είναι να διαμορφώσουν θετικές συμπεριφορικές προθέσεις.

· Επίσης επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών, όπως αυτές που αναφέρθηκαν προηγουμένως.

· Η μεγαλύτερη όμως θετική επίδραση στις συμπεριφορικές προθέσεις προέρχεται από την εμπιστοσύνη που νοιώθουν για το ότι η εταιρεία με την οποία συνεργάζονται είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τους. Η εταιρεία αυτή θα πρέπει να έχει την απαραίτητη τεχνολογική υποδομή, καθώς και να παρέχει αξιόπιστες πληροφορίες για θέματα τα οποία δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό.

· Τέλος και σε αυτή την περίπτωση οι παράμετροι που αυξάνουν την κερδοφορία της επένδυσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο.

Συνοψίζοντας, οι καταναλωτές που έχουν εγκαταστήσει οικιακά Φ/Σ δηλώνουν ικανοποιημένοι από την απόφαση τους. Η ικανοποίηση αυτή φαίνεται να πηγάζει από το γεγονός ότι τα συστήματα τους λειτουργούν χωρίς σημαντικά προβλήματα, ενώ οι εταιρείες με τις οποίες συνεργάζονται είναι αξιόπιστες και τους παρέχουν ικανοποιητικές υπηρεσίες. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνδέονται άμεσα με την επίτευξη υψηλού κέρδους από την επένδυση σε οικιακά Φ/Σ, κάτι που φαίνεται να είναι και το κυριότερο μέλημα των καταναλωτών. Ταυτόχρονα οι καταναλωτές δηλώνουν ότι είναι πολύ πιθανό να συστήσουν την συγκεκριμένη επένδυση και σε άλλους και να επέλεγαν την ίδια εταιρεία σε περίπτωση που αποφάσιζαν εκ νέου για την εγκατάσταση Φ/Σ. Τα δύο αυτά αποτελέσματα έχουν ιδιαίτερη σημασία, το καθένα για ξεχωριστούς λόγους. Το πρώτο αποτελεί ένδειξη ότι η τεχνολογία των Φ/Σ θα συνεχίσει να υιοθετείται από τους Έλληνες καταναλωτές. Το δεύτερο έχει ιδιαίτερη σημασία για τις εταιρείες που εμπλέκονται στον κλάδο, καθώς συνήθως η εγκατάσταση Φ/Σ αποτελεί έναν κρίκο στην αλυσίδα ενεργειών που συνθέτουν μια φιλικότερη προς το περιβάλλον συμπεριφορά. Οι ίδιοι καταναλωτές που εγκατέστησαν οικιακά Φ/Σ, είναι πιθανό στο μέλλον να εφαρμόσουν και άλλα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και άρα να συνεργαστούν και πάλι με τις ίδιες εταιρείες. 

Πηγή energia.gr