Οι Εξορύξεις Φυσικού Αερίου Μετατρέπουν την Βόρειο Ολλανδία σε Σεισμογενή Περιοχή

του Τζον Τάγκλιαμπου / New York Times

Και τα δυο σπίτια, όπως πολλά άλλα, έπαθαν ζημιές από τους σεισμούς που ταρακούνησαν την γεμάτη χωριά πεδιάδα, κοντά στην Βόρειο Θάλασσα. Οι σεισμοί προκαλούνται από την εξόρυξη φυσικού αερίου από το υπέδαφος της περιοχής. Τα κοιτάσματα ανακαλύφθηκαν την δεκαετία του 1950 και οι εξορύξεις τους ξεκίνησαν την δεκαετία του 1960, αλλά μόνο πρόσφατα παρατηρήθηκε αύξηση της συχνότητας των σεισμών.Φέτος είχαμε 18 σεισμικές δονήσεις τις πρώτες έξι εβδομάδες του χρόνου, έναντι 20 περίπου ετησίως τα τελευταία χρόνια.

Ο εκπρόσωπος του εξορυκτικού κονσόρτσιουμ ΝΑΜ Κίελ Σέινεν (Chiel Seinen), παραδέχτηκε πως οι εξορύξεις έχουν προκαλέσει τουλάχιστο 1,800 σεισμούς, που οφείλονται στην υφή του υπεδάφους της περιοχής: «αυτοί οι σεισμοί οφείλονται στην ενεργοποίηση ενός σεισμογενούς μηχανισμού», δήλωσε.

Τα τεκταινόμενα στην Ολλανδία θυμίζουν τις ΗΠΑ, όπου πρόσφατα σταμάτησαν οι εξορύξεις σχιστολιθικού πετρελαίου σε πολλές πολιτείες, από φόβο πως τα χημικά που χρησιμοποιούνται στην διαδικασία μπορεί να ρυπάνουν τους υδατικούς πόρους τους. Τον τρέχοντα μήνα το κοινοβούλιο της πολιτείας της Νέας Υόρκης υπερψήφισε την απαγόρευση ως το 2015 του λεγομένου «φράκινγκ», της μεθόδου σύμφωνα με την οποία πετρώματα βάλλονται από νερό υπό πίεση προκειμένου να εξορυχτούν υδρογονάνθρακες.Θεωρήθηκε πως χρειάζεται περαιτέρω μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεών της μεθόδου.

Φυσικά η Ολλανδία δεν είναι Αϊτή. Ο χειρότερος σεισμός, τον περασμένο Αύγουστο, είχε μέγεθος 3.4 της κλίμακας Ρίχτερ, που δεν προκαλεί εκτεταμένες ζημιές. Κι όμως ο αριθμός των αιτημάτων για αποκατάσταση ζημιών ξεπερνά ήδη τις χίλιες, και η εξορυκτική εταιρεία, ένα κονσόρτσιουμ της Σελμε την Έξον Μόμπιλ έχει δεσμεύσει 130 εκατομμύρια ευρώ για μέτρα ενίσχυσης της αντισεισμικότητας των κτιρίων.Αυτό που προβληματίζει είναι πως οι κυβερνητικοί ειδήμονες προβλέπουν πως οι σεισμικές δονήσεις θα ενισχυθούν, και θα φτάσουν μεταξύ 4 και 5 της κλίμακας Ρίχτερ.

Αναμένεται ένας μεγάλος σεισμός; O 62χρονος κ. Κάντικ(Kadyk), συνταξιούχος δημοτικός υπάλληλος, δείχνει τις ρωγμές γύρω από τις πόρτες και τα παράθυρα του μικρού τούβλινου σπιτικού του. Όπως δηλώνει, «δεν είμαι ειδήμων, και δεν μπορώ να απαντήσω με ένα ναι ή με ένα όχι, αλλά οι σεισμολόγοι διαβεβαιώνουν πως αν δεν σταματήσουν οι εξορύξεις φυσικού αερίου, η χώρα απειλείται από νέους σεισμούς».

Η Υβόν Ντόεσμπουργκ (Yvonne Doesburg), που διευθύνει ένα μικρό εστιατόρια κι ένα ξενοδοχείο ονόματι «Ντε Ούντε Σμίντσε» κοντά στο σπίτι του κ. Κάντικ, θυμάται τον σεισμό του Αυγούστου, που είχε επίκεντρο το Λόπερσουμ. «Το σπίτι κουνήθηκε συθέμελα· ήταν τρομακτικό»λέει. Όταν την ρωτήσαμε αν ο κόσμος εδώ περιμένει χειρότερα, απάντησε: «ο κόσμος φοβάται». Ο σύζυγος της κ. Ντόεσμπουργκ Γιοργκ Ζαρτ (Jorg Zart), θεωρεί πως μολοταύτα οι εξορύξεις πρέπει να συνεχιστούν. «Φέρνουν δουλειές»λέει, «και παραδοσιακά εδώ ήμασταν από τις φτωχότερες περιοχές της Ολλανδίας». Η σύζυγός του διαφωνεί: «τα λεφτά βγαίνουν εδώ, αλλά ξοδεύονται αλλού»απαντάει.

Η κοινή γνώμη τείνει να συμφωνήσει με την κ. Ντόεσμπουργκ. Την περασμένη διετία μια τοπική κίνηση πολιτών ονόματι «κίνημα εδάφους Γκρόνινγκεν» (GBB), (όπως αποκαλείται η περιοχή όπου ανήκει το Λόπερσουμ), τετραπλασίασε τα μέλη της, που σήμερα φτάνουν τα 800. Σε μια δημοσκόπηση στην οποία απάντησαν 686 κάτοικοι της περιοχής, σχεδόν τα 2/3 τάχθηκαν υπέρ της μείωσης του ρυθμού των εξορύξεων, ενώ άλλο 16% ζήτησε να σταματήσουν εντελώς.

«Πιστεύουμε πως η ασφάλεια δεν είναι στην προτεραιότητα»λέει η προγραμματίστρια ηλεκτρονικών υπολογιστών Ντανιέλα Μπλάνκεν (Daniella Blanken), μέλος του διοικητικού συμβουλίου της κίνησης.

Από την Χάγη, η εθνική κυβέρνηση επιμένει πως δίνεται. Η βόρεια Ολλανδία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη, μια που ως επί το πλείστον βρίσκεται κάτω από την στάθμη της θάλασσας και προστατεύεται από την Βόρειο Θάλασσα με πελώρια φράγματα. Αν οι σεισμοί απειλούσαν τα φράγματα ή τα κανάλια που διοχετεύουν καταλλήλως τα ύδατα, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές θα μπορούσε να είναι καταστροφικές.

Ο εξηντάχρονος Αλμπερτ Ρόντενμπογκ (Albert Rodenboog), ο δήμαρχος του Λόπερσουμ την προηγούμενη δεκαετία, συγκρίνει την κυβέρνηση με ακροβάτη:την ίδια ώρα που η Χάγη ανησυχεί για την ασφάλεια, είναι επίσης δεσμευμένη από συμβατικές υποχρεώσεις με τις εξορυκτικές εταιρείες, που έχουν σοβαρές οικονομικές εγγυήσεις.«Καλούμαστε να μάθουμε να ζούμε με σοβαρότερους σεισμούς -και σοβαρότερες ζημιές»λέει ο δήμαρχος. «Εδώ υπάρχουν υπογεγραμμένα συμβόλαια για τις εξορύξεις». Η περιοχή παρέχει φυσικό αέριο στην Γερμανία, το Βέλγιο και την Γαλλία -και τα κρατικά έσοδα από την πώλησή του ξεπερνούν ετησίως τα 15 δις ευρώ. Ο κ. Ρόντενμπογκ λέει πως η κυβέρνηση δεν μπορεί να στερηθεί αυτά τα χρήματα, ιδίως σε καιρούς οικονομικής κρίσης και περιορισμού των εσόδων του.

Τον Ιανουάριο, ο υπουργός οικονομικών Χενκ Καμπ (Henk Kamp), έθεσε υπόψη του κοινοβουλίου μια τετρασέλιδη έκθεση με όλες τις διαθέσιμες επιλογές. Οι μελέτες της Σελ και της Έξον Μόμπιλ, αλλά και οι αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες, έδειξαν πως οι προηγούμενες εκτιμήσεις τους όσον αφορά το μέγεθος των σεισμών που θα προκαλούσαν οι εξορύξεις είχαν πέσει έξω: τελικά «ενδέχεται να έχουμε σεισμούς ισχυρότερους από 3.9 της κλίμακας Ρίχτερ»αναφερόταν στην έκθεση. Οι ολλανδικές γεωλογικές υπηρεσίες, ανέφερε ο υπουργός, τον συμβούλεψαν να ζητήσει από την Έξον Μόμπιλ και την Σελ «να μειώσει τις εξορύξεις φυσικού αερίου στο "οικόπεδο" του Γκρόνιγκεν όσο ταχύτερα -και στα όρια του δυνατού γίνεται». Κι όμως, ο υπουργός δήλωσε πως δεν θα λάβει τις τελικές του αποφάσεις πριν το τέλος του χρόνου.

Οι εξελίξεις παρακολουθούνται στενά και πέραν τον ολλανδικών συνόρων, λόγω των αντιπαραθέσεων στην Ευρώπη σχετικά με την ανάπτυξη του «φράκινγκ». Αλλά ο κ. Σέινεν, εκπρόσωπος του κονσόρτσιουμ των φυσικών αερίων, λέει πως το «φράκινγκ» δεν χρησιμοποιείται στην Ολλανδία, λόγω των εξαιρετικά πορωδών πετρωμάτων του υπεδάφους του Γκρόνινγκεν. «Εμείς χρησιμοποιούμε πιο συμβατικές εξορυκτικές μεθόδους»,έγραψε σε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα. «Αρκεί να κάνουμε μια τρύπα και το φυσικό αέριο βγαίνει από μόνο του».

Ο δήμαρχος Ρόντενμπογκ λέει πως καταλαβαίνει τους φόβους των συμπολιτών του: «δεν είναι μόνο οι υλικές καταστροφές. Ο κόσμος πιέζεται διανοητικά από το άγχος του τι πρόκειται να συμβεί τα επόμενα χρόνια».Αλλά εμπιστεύεται την κυβέρνηση -και κατανοεί πως δεν θέλει να λάβει τις αποφάσεις της υπό πίεση.

Ο εξηντάχρονος κ.Ντε Γονγκ (deJong), ένας μηχανικός που προΐσταται της τοπικής σχολικής επιτροπής, διαφωνεί. Ο κίνδυνος μεγαλύτερων σεισμών, λέει, «επηρεάζει ολόκληρη την περιοχή. Οι τράπεζες θα πάψουν να επενδύουν και τα ακίνητα θα χάσουν την αξία τους». Η κ. Μπλάνκεντου GBB θεωρεί αμελητέα τα κέρδη της περιοχής από τις εξορύξεις. «Ίσως να επιστρέφει σε μας το 0.5% των κερδών των εξορύξεων»,λέει.

Η αγροικία του κ. Γονγκαν εγέρθηκε το 1894, σε μια εποχή που ευημερίας λόγω της ακμής της αγροτικής οικονομίας, στην οποία στηριζόταν η οικονομία της περιοχής. Η οροφή είναι διακοσμημένη από κομψά σχέδια «αρ νουβό», με σκαλιστά ξύλινα λουλούδια, που χρονολογούνται πριν το 1920.Κι όμως, στους σεισμούς του περασμένου Αυγούστου η οροφή ράγισε,και στην τραπεζαρία είναι ετοιμόρροπη. Σε ορισμένα σημεία οι τούβλινοι τοίχοι έχουν μετακινηθεί ως και 10 εκατοστά και θα χρειαστούν αντιστήριξη, όπως κι οι δύο τούβλινες καμινάδες, που κινδυνεύουν να πέσουν.Ο εξώστης, που εκτείνεται σε ολόκληρη την πρόσοψη του σπιτιού και στηρίζεται σε αδύνατους στύλους από χυτοσίδηρο, θα χρειαστεί επίσης αντικατάσταση. «Δεν είναι βέβαιος για τις επιπτώσεις των ασθενέστερων δονήσεων»,μου λέει, ενώ με σερβίρει ένα τσάι στο σαλόνι του. «Ίσως να καταστρέφουν το σπίτι, σιγά-σιγά... Αλλά τι θα συμβεί αν υπάρξουν νεκροί;» ρωτάει ξαφνικά. «Νιώθουμε σαν να είμαστε όμηροι στα ίδια μας τα σπίτια».

Ο John Tagliabue είναι δημοσιογράφος

(μετάφραση από www.ppol.gr)