Το σοβαρό πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας τον Μάρτιο του 2011 - μετά τον ισχυρό σεισμό και το τσουνάμι που ακολούθησε - εξέπεμψε «σήμα κινδύνου» όχι μόνο στην κοινή γνώμη αλλά και στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Μνήμες από το ατύχημα του Τσερνόμπιλ, το οποίο είχε συγκλονίσει τη Γηραιά Hπειρο τον Απρίλιο του 1986, επέστρεψαν εντείνοντας τον φόβο για σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον. Η Ευρώπη μπροστά στον νέο πυρηνικό εφιάλτη δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητη, δεδομένων των εκατοντάδων ενεργών πυρηνικών σταθμών που βρίσκονται στο έδαφός της, αλλά και της αυξανόμενης χρήσης των ακτινοβολιών για ιατρικούς λόγους.
Η αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου ακτινοπροστασίας και πυρηνικής ασφάλειας, η οποία θα φέρει πολλές αλλαγές και στη χώρα μας, αποτέλεσε το αντικείμενο ημερίδας που διοργάνωσε η Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) τη Δευτέρα 20 Μαΐου στην Αθήνα. Oπως τόνισε ο πρόεδρός της δρΧρήστος Χουσιάδας χαιρετίζοντας την εκδήλωση, «το μεγάλο ενδιαφέρον των περισσότερων χωρών, και της Ελλάδας βέβαια, για την πυρηνική ασφάλεια προκύπτει όχι μόνο με βάση το τι εγκαταστάσεις φιλοξενούν στην εθνική τους επικράτεια, αλλά από το αναμφισβήτητο γεγονός ότι οι επιπτώσεις των πυρηνικών ατυχημάτων δεν γνωρίζουν σύνορα».
Φουκουσίμα και ευρωπαϊκή νομοθεσία
Το άρθρο 9 της Οδηγίας 2009/71 της EURATOM (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας), όπως εξήγησε στο «Βήμα» ο δρ Χουσιάδας, προβλέπει ότι κάθε κράτος-μέλος έχει δικαίωμα να αποφασίζει για το ενεργειακό του μείγμα σύμφωνα με τις αντίστοιχες εθνικές πολιτικές του, με αποτέλεσμα πολύ μικρό λόγο να έχει η κάθε χώρα για όσα γίνονται ακόμη και κοντά στα σύνορά της.«Η Ευρωπαϊκή Ενωση προωθώντας τώρα την αναθεώρηση του ρυθμιστικού πλαισίου έχει τη μοναδική ευκαιρία να βρεθεί μπροστά από τις εξελίξεις προτού αυτές γίνουν έκτακτες» τόνισε στην εισήγησή του ο δρ Τομ Ράιαν από το Ινστιτούτο Ραδιολογικής Προστασίας της Ιρλανδίας, η οποία βρίσκεται αυτό το εξάμηνο στην Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Οι περισσότεροι ομιλητές επισήμαναν ότι τα θέματα της πυρηνικής ασφάλειας θα είναι μια «καυτή πατάτα» την οποία θα έχει πιθανότατα να διαχειριστεί η ελληνική προεδρία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2014, κάνοντας κάθε δυνατή προσπάθεια να επιτύχει ευρείες συναινέσεις. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι κράτη με ανεπτυγμένα πυρηνικά προγράμματα, όπως η Γαλλία, δεν δείχνουν διάθεση για συμβιβασμούς, ενώ ιδιαίτερα σκληρές εμφανίζονται και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.
Ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι από τους 165 πυρηνικούς αντιδραστήρες που έλαβαν μέρος στα τεστ αντοχής μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα, δεν κρίθηκε απαραίτητη η διακοπή λειτουργίας ούτε ενός. Σε αυτούς τους ελέγχους έλαβαν μέρος οι 14 χώρες-μέλη της ΕΕ που διαθέτουν εθνικά πυρηνικά προγράμματα, καθώς και οι Λιθουανία, Ουκρανία και Ελβετία. Χαρακτηριστική για την επικαιρότητα της συζήτησης είναι η δήλωση του επιτρόπου Ενέργειας Γκύντερ Ετινγκερ, ότι «η κατάσταση είναι ικανοποιητική αλλά δεν υπάρχουν περιθώρια για εφησυχασμό». Σημειώνεται δε ότι και η γειτονική Τουρκία εμφανίζεται - μέχρι στιγμής - δεκτική να ενσωματώσει τις ευρωπαϊκές αρχές ελέγχου στο πυρηνικό πρόγραμμα το οποίο σχεδιάζει.
Η προωθούμενη αναθεώρηση στον τομέα της πυρηνικής ασφάλειας στοχεύει στη σύνταξη μιας νέας οδηγίας, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τα νέα επιστημονικά δεδομένα που προέκυψαν από την εμπειρία της Φουκουσίμα, αλλά και τα αποτελέσματα των τεστ αντοχής στους πυρηνικούς σταθμούς της ΕΕ. Θα γίνει λοιπόν για πρώτη φορά προσπάθεια να μεταφερθούν σε επίπεδο οδηγίας τεχνικές προδιαγραφές για τα κράτη-μέλη, θα ληφθεί πρόνοια για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των ρυθμιστικών αρχών, τη διαφάνεια, αλλά και μηχανισμοί ελέγχου και αξιολόγησης της πυρηνικής ασφάλειας σε επίπεδο ΕΕ.
Ενα ακόμη ζήτημα το οποίο για πρώτη φορά κρίθηκε απαραίτητο να ρυθμιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά τα γεγονότα της Φουκουσίμα είναι αυτό της ασφάλειας και της αστικής ευθύνης για πυρηνικά ατυχήματα. Για ένα σημαντικό αλλά «κολοσσιαίο έργο» έκανε λόγο ο πρόεδρος της ΕΕΑΕ, επισημαίνοντας ότι υπάρχει πρόθεση η συζήτηση να ξεκινήσει σε επίπεδο Συμβουλίου το δεύτερο εξάμηνο του 2013. Αναμένεται έτσι αυτό να είναι ένα από τα θέματα που θα έχει να διαχειριστεί η ελληνική πλευρά στη δική της προεδρία. Τέλος, το θέμα των τροφών και ζωοτροφών, καθώς και το επίπεδο ραδιενέργειας σε αυτές είναι ένα ακόμη ζήτημα προς ρύθμιση.
Ασφάλεια σε ιατρικές εφαρμογές
Ενα πεδίο εφαρμογής των νέων ρυθμιστικών αρχών και ελέγχων, το οποίο αφορά άμεσα πια τη χώρα μας, είναι αυτό της χρήσης ακτινοβολιών, ραδιοϊσοτόπων και ραδιενεργών πηγών κυρίως στον χώρο της Υγείας, αλλά και σε βιομηχανικές εφαρμογές, στην έρευνα και στην εκπαίδευση. Τα αποκαλούμενα νέα ευρωπαϊκά Βασικά Πρότυπα Ασφάλειας (BSS) πρόκειται να επηρεάσουν τη λειτουργία του κλάδου που σχετίζεται με τα εργαστήρια και τις εφαρμογές ιοντιζουσών ακτινοβολιών.
Στη χώρα μας σήμερα περίπου 12.500 άνθρωποι και 2.500 εργαστήρια - κυρίως ιατρικά - ασχολούνται επαγγελματικά με τις παραπάνω ακτινοβολίες. Βασική αρχή που διέπει κάθε σχετική νομοθεσία είναι ότι θα πρέπει να διασφαλίζεται ένα ενιαίο επίπεδο ασφάλειας όχι μόνο για τους εργαζομένους, αλλά και για το κοινό.
Τα νέα επιστημονικά δεδομένα στα οποία στηρίζονται οι προτάσεις για αναθεώρηση των BSS είναι, όπως ανέφερε ο κ. Παναγιώτης Δημητρίου, υπεύθυνος Ερευνας, Ανάπτυξης και Εκπαίδευσης της ΕΕΑΕ, οι νέοι συντελεστές επικινδυνότητας για τον καρκίνο, καθώς και τα κληρονομούμενα αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα αυτά στηρίζονται σε μια μελέτη σε πληθυσμό 100.000 ατόμων για τις κληρονομικές βλάβες μετά τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι - μελέτη που συμπληρώνει 64 χρόνια ζωής.
Νέες πληροφορίες υπάρχουν επίσης και για τις επιδράσεις των ιοντιζουσών ακτινοβολιών επάνω στους ιστούς και ειδικότερα στον ιστό του ματιού, όπου η επικινδυνότητα της ακτινοβολίας αποδείχθηκε πολύ μεγαλύτερη της αναμενομένης, γεγονός που επιβάλλει μείωση του ορίου δόσης για τα μάτια των επαγγελματικά εκτιθέμενων σε ακτινοβολίες. Εμφαση δίδεται επίσης σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος, την εναρμόνιση στην εκπαίδευση των εμπλεκόμενων επαγγελματικών ομάδων, καθώς και στη διακρατική συνεργασία σε περιπτώσεις εκτάκτων αναγκών.
Η μεγάλη πρόκληση για την Ελλάδα θα είναι η εναρμόνιση της ελληνικής με τη νέα ενωσιακή νομοθεσία, όπως αυτή θα διαμορφωθεί μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η ΕΕΑΕ προτίθεται να εισηγηθεί αυτή να γίνει με προεδρικό διάταγμα προκειμένου να ξεπεραστεί το μεγάλο «τέρας» της γραφειοκρατίας, το οποίο συνήθως καθυστερεί αυτή τη διαδικασία, με αποτέλεσμα η χώρα μας να τιμωρείται συχνά με αυστηρά πρόστιμα.
(από www.tovima.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου