Με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας, μέσω των έργων και προμηθειών του δημόσιου τομέα, (με εργαλείο δηλαδή, τις δημόσιες συμβάσεις), το πρόγραμμα EFFECT του Δικτύου Αειφόρων Νήσων Αιγαίου ΔΑΦΝΗ, επιχειρεί να ξυπνήσει συνειδήσεις και να αλλάξει νοοτροπίες δεκαετιών, στα νησιά του Αιγαίου. Με πρώτο κριτήριο εκείνο της εξοικονόμησης ενέργειας και με την αρχή να γίνεται από τα κτίρια του δημοσίου τομέα, (θέτοντας τον έτσι, προ των ευθυνών του), το πρόγραμμα προχωρά στον κύριο αποδέκτη του, τον ιδιώτη και φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει με όποιο κόστος, το τέλος μιας περιόδου άγνοιας, αδιαφορίας και επικράτησης των ατομικών συμφερόντων καθιστώντας σαφές, πως “η εποχή που οι άνθρωποι αγόραζαν ανέμελα τα προϊόντα που ξοδεύουν ενέργεια ή έχτιζαν τα σπίτια τους, με μόνο κριτήριο τί τους αρέσει ή τι τους βολεύει παρέρχεται”. Η υπεύθυνη του ΕFFECT, που ήδη βρίσκεται στον δεύτερο χρόνο της εφαρμογής του, Μάτα Αραβαντινού, μίλησε στο energia.gr για το ελπιδοφόρο ξεκίνημά του και την πολλά υποσχόμενη πορεία του.
- Το πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας στα νησιά του Αιγαίου, του δικτύου Δάφνη, φιλοδοξεί όχι μόνο να ευαισθητοποιήσει, αλλά και να αλλάξει μια αδιάφορη περιβαλλοντικά νοοτροπία σε τόπους χαρισματικούς μάλιστα, από την Φύση. Πως πιστεύετε θα αναμετρηθεί η πρωτοβουλία αυτή με μια τέτοια πρόκληση;
-Το πλεονέκτημα των μικρών τόπων όπως τα νησιά του Αιγαίου, είναι ότι μπορούν σχετικά πιο εύκολα να μετατρέψουν την αδιαφορία σε ενδιαφέρον, λόγω του μικρού κοινωνικού κύκλου και της μεγαλύτερης ευκολίας να περάσουν κάποια μηνύματα, αρκεί να είναι πειστικά. Οι δημόσιες υπηρεσίες δεν είναι απρόσωπες και ξεκομμένες από τον κόσμο αλλά επικοινωνούν άμεσα με τον τοπικό πληθυσμό. Αν φανεί ότι η εξοικονόμηση ενέργειας σε κάθε προμήθεια ή κατασκευή συμφέρει και το Δήμο και τους κατοίκους, αν όλοι καταλάβουν ότι μπορεί στην αρχή να πληρώσεις περισσότερα αλλά αργότερα να έχεις μεγαλύτερη οικονομία, τότε και η ιδέα της συμβολής στο κλίμα μπορεί να ενσωματωθεί και να ικανοποιήσει την ανάγκη που ο καθένας στο βάθος διαθέτει να βοηθήσει στο κοινό καλό.
-Ποια είναι τα αποτελέσματα μιας πρώτης καταγραφής, πάνω στο καίριο ζήτημα της εξοικονόμησης ενέργειας στα νησιά μας;
-Διαπιστώσαμε περισσότερη γνώση στους τοπικούς παράγοντες από ό,τι αναμενόταν. Υπήρχε και αρκετή διάθεση να βελτιώσουν τα πράγματα ή να δείξουν ότι κάνουν κάτι για το περιβάλλον, πράγμα που είναι και αυτό χρήσιμο. Όμως αυτά αποτελούν μεμονωμένες περιπτώσεις και δεν εντάσσονται σε ένα συνολικό πλαίσιο ώστε να λειτουργήσουν δημιουργικά. Η κεντρική διοίκηση δεν έχει προχωρήσει στη διαμόρφωση κατευθύνσεων και συγκεκριμένων κριτηρίων για τις προκηρύξεις ούτε στην ενημέρωση και την εκπαίδευση των τοπικών στελεχών. Δεν υπάρχει προφανής λόγος για να μην ξεκινήσουν κάποιες κινήσεις ευαισθητοποίησης οι οποίες χωρίς μεγάλο κόστος θα έφερναν σημαντικά αποτελέσματα. Παράδειγμα αποτελεί ο τομέας της κατασκευής στον οποίο έχουν ήδη τεθεί σαφείς κανόνες για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και που ακόμα και με τα όποια προβλήματα ή τις ελλείψεις στην εφαρμογή, δημιουργεί ήδη ένα πνεύμα ευαισθητοποίησης που όλοι λίγο ως πολύ αναγκάζονται να λάβουν υπόψη.
-Σε ποιο στάδιο βρίσκετε το πρόγραμμα και ποιες οι πρώτες σας κινήσεις στο πλαίσιο του;
-Το πρόγραμμα βρίσκεται ήδη στη μέση και έχουν γίνει κάποια σημαντικά πράγματα ενώ ακολουθούν και άλλα στη συνέχεια. Στόχος βέβαια είναι η κινητοποίηση και η ευαισθητοποίηση μια και δεν έχει τη δύναμη να επιβάλει θεσμικές ή οργανωτικές αλλαγές. Επίσης είναι σημαντικό να αναφερθεί η συμμετοχή του ΚΑΠΕ το οποίο έχει παίξει καθοριστικό ρόλο σε παροχή τεχνογνωσίας σε όλο το πρόγραμμα και έχει επίσης στους στόχους του την κινητοποίηση και του ιδιωτικού τομέα.
Το ΔΑΦΝΗ συνέβαλε πρώτα από ελληνικής πλευράς, στις συλλογικές δράσεις που αφορούσαν την καταγραφή της κατάστασης και του επιπέδου εφαρμογής στο εσωτερικό των χωρών του προγράμματος,οι οποίες θα βοηθήσουν την Ε.Ε. και ειδικότερα το Πρόγραμμα Νοτιοανατολική Ευρώπη που χρηματοδοτεί το έργο, να διαπιστώσει το επίπεδο ανάπτυξης και εφαρμογής των κανόνων για τις ενεργειακά αποδοτικές προμήθειες στις δημόσιες διοικήσεις των χωρών.
Στη συνέχεια έγινε εκπαίδευση πάνω στην ευρωπαϊκή και την εθνική νομοθεσία για τις ενεργειακά αποδοτικές προμήθειες καθώς και στα ειδικά κριτήρια και τα εργαλεία που μπορούν να βοηθήσουν τα στελέχη της διοίκησης. Το ΔΑΦΝΗ επεδίωξε και πέτυχε να θέσει την εκπαίδευση υπό την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου που είναι και η αρμόδια υπηρεσία για τις προμήθειες και η οποία παρουσίασε για πρώτη φορά το νέο Ηλεκτρονικό Σύστημα Προμηθειών που θα βοηθήσει σημαντικά την ενημέρωση για τις δημοπρατήσεις σε εθνικό επίπεδο. Εξ άλλου προσκλήθηκαν και άλλοι Δήμοι και κεντρικές υπηρεσίες καθώς και τα μέλη της Διυπουργικής Επιτροπής για τις Πράσινες Προμήθειες έτσι ώστε να υπάρξει ευρύτερη ανταλλαγή ενημέρωσης και εμπειριών μεταξύ όλων των επιπέδων διοίκησης.
Αυτή τη στιγμή ολοκληρώνεται ένας Οδηγός Ενημέρωσης με όλες τις απαραίτητες πληροφορίες ή τις παραπομπές στους κατάλληλους δικτυακούς τόπους, που θα παρασχεθεί στις υπηρεσίες των δήμων σαν πρώτο βοήθημα για τη σύνταξη δημοπρατήσεων με ενεργειακά κριτήρια.
Στη συνέχεια το ΔΑΦΝΗ θα συμβάλει στην δημοσιοποίηση μιας συγκεκριμένης δημοπράτησης με τέτοια κριτήρια. Τέλος θα επιδιωχθεί η υπογραφή ενός Memorandum of Understanding με το οποίο οι Δήμοι θα δεσμευθούν ότι στο μέλλον θα εκτελούν τα έργα και τις προμήθειες τους με κριτήριο την ενεργειακή απόδοση.
Πρέπει επίσης να αναφέρουμε ότι το Πρόγραμμα Αειφόρων Δράσεων του ΔΑΦΝΗ που έχει καθιερωθεί για την πιστοποίηση και βράβευση περιβαλλοντικών και αειφορικών δράσεων στα νησιά, βαθμολογεί θετικά τις δράσεις προμηθειών και κατασκευών με ενεργειακά κριτήρια προκειμένου να στηρίξει περισσότερο το έργο.
-Ίδιον της κοινωνίας η έντονη κριτική απέναντι στους κρατικούς φορείς. Το πρόγραμμα τους δίνει τον ρόλο του "καλού παραδείγματος". Θα λειτουργήσουν πράγματι ως πρότυπα;
-Είναι μια κακή στιγμή λόγω της κρίσης, γιατί η προστασία του περιβάλλοντος φαίνεται να έχει κατέβει πιο χαμηλά στην αντζέντα προτεραιοτήτων της κοινωνίας ή να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης με υπερβολές, από διάφορους φορείς Όμως η κατάλληλη ενημέρωση μπορεί να αντιστρέψει το κλίμα αφού πρόκειται και για οικονομία σε χρήμα είτε άμεση αν μιλήσουμε π.χ. για τον φωτισμό ή τα κλιματιστικά είτε πιο μακροπρόθεσμη όταν πρόκειται για τη μόνωση των κτιρίων ή για τα λάστιχα των αυτοκινήτων που συμβάλλουν στην ενεργειακή εξοικονόμηση. Ήδη πολλοί Δήμοι προμηθεύονται λαμπτήρες οικονομίας και κατασκευάζουν ή επισκευάζουν σχολεία με τους κανόνες της ενεργειακής εξοικονόμησης. Αυτό δίνει το μήνυμα και στην τοπική κοινωνία για ανάλογη συμπεριφορά.
-Πως σχολιάζετε το γεγονός, ότι στην νησιωτική Ελλάδα, την τόσο ευνοημένη από τον Αίολο και τον Ήλιο, παραμένουμε πίσω στα ευνόητα της αξιοποίησης αντίστοιχων ΑΠΕ, που θα αποδεικνύονταν σωτήριες για το περιβάλλον, αλλά και για την τσέπη μας;
-Η μικρή κοινωνία εύκολα επηρεάζεται τόσο από τα θετικά όσο και από τα αρνητικά μηνύματα. Δυστυχώς στην Ελλάδα όπως σε όλους τους τομείς, τα μεμονωμένα πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα παρουσιάζονται ως εκπρόσωποι του συνόλου και λόγω της δυναμικής παρουσίας τους δεν αφήνουν να υψωθούν οι πιο ψύχραιμες φωνές και να ωριμάσουν ομαλά οι πραγματικές τάσεις και οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Έτσι έχουμε είτε πλήρη ασυλία και καταστροφή με την υπερβολική δόμηση είτε αυστηρές απαγορεύσεις στο όνομα της αισθητικής και των φανταστικών επιπτώσεων που δεν αφήνουν τα οικονομικά οφέλη να αναδειχθούν σε συνδυασμό με την πραγματική προστασία.
-Είστε αισιόδοξη; Θα φέρει η κρίση ανάπτυξη και επί-στροφή στην ουσία;
-Στο βάθος είμαστε όλοι αισιόδοξοι και αυτό μας κάνει να συνεχίζουμε και να προσπαθούμε. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα θα έλθει το καλύτερο και πόσες θυσίες θα χρειαστούν εν τω μεταξύ. Ίσως η κρίση είναι η τελευταία μας ευκαιρία για να ακολουθήσουμε το άρμα της Ευρώπης, με όλα του τα προβλήματα και μειονεκτήματα αλλά και με τη θετική, μοναδική και αναπόφευκτη προοπτική για μια μικρή χώρα σαν τη δική μας. Αν μπορούσαμε να εφαρμόσουμε όλα όσα μας υποδεικνύονται από τους γενικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας τότε θα άλλαζε πραγματικά το τοπίο και το επίπεδο της χώρα μας. Και είναι σίγουρο ότι οι κανόνες αυτοί έχουν φτιαχτεί έτσι ώστε να μην είναι εξωπραγματικοί και να μπορούν να εφαρμοστούν από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες έστω με κάποιους βραδύτερους ρυθμούς.
Πηγή energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου