Καθώς ολοκληρώθηκε ο δεύτερος γύρος συνομιλιών, το περασμένο Σάββατο στην Γενεύη, μεταξύ Ιράν και της Ομάδας Επαφής, ενισχύονται οι ελπίδες για μια πιθανή επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας (grand agreement) μεταξύ Ιράν και Δύσης. Σύμφωνα με τις ανταποκρίσεις των διεθνών πρακτορείων, τα πρώτα βήματα προόδου στο θέμα του αμφιλεγόμενου πυρηνικού προγράμματος του Ιράν σημειώθηκαν την Παρασκευή, καθώς οι συνομιλίες της Τεχεράνης με την «ομάδα των έξι» (ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Κίνα, Ρωσία και Γερμανία) άφηναν να διαφανεί η πιθανότητα επίτευξης μιας συμφωνίας. Για τον λόγο αυτό, οι υπουργοί Εξωτερικών ΗΠΑ, Ρωσίας, Γαλλίας, Βρετανίας και Γερμανίας χρειάστηκε να μεταβούν εσπευσμένα στη Γενεύη, με τον Τζον Κέρι να διακόπτει την περιοδεία του στη Μέση Ανατολή, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάθριν Αστον.
Όπως προκύπτει από δηλώσεις αξιωματούχων, στόχος των δύο πλευρών είναι σε πρώτη φάση μια ενδιάμεση συμφωνία, η οποία θα προβλέπει περιορισμό της δραστηριότητας του Ιράν αναφορικά με τον εμπλουτισμό ουρανίου, με αντάλλαγμα μία σταδιακή άρση των διεθνών οικονομικών κυρώσεων που έχουν προκαλέσει ασφυκτικό κλοιό στο Ιράν. Να σημειώσουμε ότι από τότε που επεβλήθησαν κυρώσεις στις εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν το 2011 προς την Ε. Ένωση, η παραγωγή του έχει σημειώσει κατακόρυφη πτώση από 3,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα στα 2,6 εκατ. που ήτο η μέση παραγωγή του κατά το τρέχον έτος. Η δραματική αυτή μείωση της παραγωγής και, κατά συνέπεια, των εξαγωγών του είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία του με αποτέλεσμα τη ραγδαία μείωση του ΑΕΠ κατά 50 δις δολάρια, την άνοδο της ανεργίας και του πληθωρισμού, ο οποίος εκτιμάται ότι τρέχει με 40% κατ’ έτος.
Όμως οι θετικές για το Ιράν και τις ΗΠΑ εξελίξεις μετά τη συνάντηση της Γενεύης προκάλεσαν, την οργισμένη αντίδραση του Μπ. Νετανιάχου στο Ισραήλ που απέρριψε κάθε συμφωνία, υποστηρίζοντας ότι ακόμη και αν θεωρηθεί «συμφωνία του αιώνα» δεν παύει να είναι μία «κακή συμφωνία για τον κόσμο». Αναλυτές τόνιζαν, ωστόσο, ότι η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής φόρμουλάς τώρα δεν θα είναι παρά ένα πρώτο βήμα σε μία μακρά πορεία αποκλιμάκωσης.
Ακόμη και αν υπάρξει προκαταρκτική συμφωνία στη Γενεύη, κατά την επόμενη συνάντηση της διαπραγματευτικής ομάδας που έχει τώρα ορισθεί για τις 20 Νοεμβρίου, ο δρόμος προς την οριστική λύση του προβλήματος αναφορικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα προβλέπεται μακρύς – με την ιρανική πρόταση να προβλέπει οριστική συμφωνία σε ορίζοντα ενός έτους. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε ότι η Τεχεράνη πρέπει να έχει τη δυνατότητα να διατηρήσει ένα ορισμένο πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς, υπό την εποπτεία της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας.
Την αίσθηση του επείγοντος, για τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις της Γενεύης, επιτείνει η συζήτηση ενός νέου πακέτου οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ιράν στην αμερικανική Γερουσία, της οποίας μια πτέρυγα αντεπιτίθεται σε κάθε είδους διαπραγμάτευσης με την Τεχεράνη. Εξάλλου, όπως έγινε γνωστό, τη Δευτέρα θα επισκεφθεί την Τεχεράνη για διαπραγματεύσεις ο επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας κ. Γιουκία Αμάνο.
Μια πιθανή ομαλοποίηση των σχέσεων ΗΠΑ με το Ιράν, θα έχει πολύ θετικό αντίκτυπο τόσο σε πολιτικό όσο και οικονομικό αντίκτυπο για το ίδιο το Ιράν αλλά και τις ΗΠΑ και ιδιαίτερα για την Ευρώπη που παρά το πετρελαϊκό embargo εξακολουθεί ν’ αποτελεί το μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της χώρας. Η σημασία του Ιράν για τη Ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία είναι προφανής αφού διαθέτει τα τέταρτα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου παγκοσμίως και τα μεγαλύτερα, σε απόλυτα νούμερα κοιτάσματα φ. αερίου (33,6 τρις κυβικά μέτρα) που αντιστοιχούν στο 18% των παγκόσμιων αποθεμάτων. Έπονται αυτά της Ρωσίας (32,9 τ.κ.μ), του Κατάρ (25,1 τ.κ.μ) και του Τουρκμενιστάν (17,5 τ.κ.μ).
Όπως ομολογούν υψηλόβαθμα στελέχη του θεοκρατικού καθεστώτος στην Τεχεράνη, ο στραγγαλισμός της οικονομικής δραστηριότητας συνέπεια των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί τόσο στο τραπεζικό σύστημα (όπου ως γνωστό έχει απομονώσει το Ιράν από το σύστημα δικτύων συναλλαγών SWIFT) όσο και στον ενεργειακό τομέα, έχουν υποχρεώσει την κυβέρνηση υπό τον νέο πρόεδρο Χασάν Ροχανί, και με την πλήρη στήριξη του υπέρτατου ηγέτη Αγιοτάλαχ Αλί Χαμεϊνί, να προχωρήσουν σε ορισμένες παραχωρήσεις και ν’ αλλάξουν την μέχρι σήμερα άκαμπτη στάση τους, προκειμένου ν’ αρθεί έστω και ένα μέρος των κυρώσεων.
Το διακύβευμα για το Ιράν αλλά και για την Δύση είναι τεράστιο αφού μια ομαλοποίηση των σχέσεων σε διπλωματικό και οικονομικό επίπεδο θα έχει ως άμεσο αποτέλεσμα την επάνοδο του Ιράν στο διεθνές ενεργειακό στερέωμα με αύξηση των εξαγωγών σε πετρέλαιο, επενδύσεις ύψους $100 δις που προγραμματίζουν ήδη διεθνείς πετρελαϊκές, και στην επανεκκίνηση επενδυτικών σχεδίων, που έχουν παγώσει εδώ και πέντε χρόνια, για την δημιουργία υποδομής για την πραγματοποίηση εξαγωγών φ. αερίου μέσω LNG. Στον πετρελαϊκό τομέα το Ιράν έχει σήμερα την δυνατότητα ν’ αυξήσει την παραγωγή του στα 5,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ένα επίπεδο που έχει να σημειωθεί από την εποχή του Σάχη την περίοδο 1975 – 1978. Ακόμη μέσα από στοχευμένες επενδύσεις η παραγωγή θα μπορεί να φθάσει και τα 6,0 εκατ. βαρέλια την ημέρα καθιστώντας το Ιράν έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αργού παγκοσμίως μετά την Σ. Αραβία, τις ΗΠΑ και την Ρωσία.
Όμως η πραγματική πρόκληση για το Ιράν θα είναι ο τομέας του φ. αερίου όπου παρά τα τεράστια κοιτάσματα που διαθέτει, πραγματοποιεί σήμερα ελάχιστες εξαγωγές με σχεδόν ολόκληρη την παραγωγή του των 160,5 δις κ.μ να καταναλώνεται για εγχώριες ανάγκες στην ηλεκτροπαραγωγή, την βιομηχανία και τον εμπορικό και οικιακό τομέα. Με εξαίρεση τα 7,5 δις κ.μ που εξάγει στην Τουρκία μέσω του αγωγού Tabriz – Erzurum, ουδεμία άλλη ποσότητα εξάγει, ιδίως LNG αφού δεν διαθέτει μονάδα υγροποίησης. Η κατασκευή μίας μονάδας liquefaction για περαιτέρω αξιοποίηση του τεράστιου κοιτάσματος South Pars στον Περσικό Κόλπο, θ’ αποτελέσει άμεση προτεραιότητα της κυβέρνησης Ροχανί με προκαταρτικές συζητήσεις με τις Total και Shell να είναι ήδη σε εξέλιξη. Ακόμα στα σχέδια του Ιράν είναι η αύξηση των εξαγωγών αερίου προς την Τουρκία καθώς και η κατασκευή ενός μεγάλου εξαγωγικού αγωγού (με διάμετρο 56 ιντσών και μήκους 5,600 χλμ) γνωστού ως Persian Pipeline, ο οποίος μέσω Ιράκ και Συρίας θα φθάνει στην Μεσόγειο με στόχο την μεταφορά αερίου με υποθαλάσσιο αγωγό στη νότιο Ιταλία. Ένα πραγματικά μεγαλεπήβολο σχέδιο, συνολικού εκτιμώμενου κόστους άνω των $20 δις και μεταφορική ικανότητα 40 δις κ.μ το έτος. Λόγω του Συριακού εμφυλίου πολέμου το έργο όπως είναι φυσικό έχει σταματήσει, αν και σημαντικό τμήμα του έχει ήδη κατασκευασθεί εντός του Ιράν και Ιράκ.
Όλα τ’ ανωτέρω σχέδια που προϋποθέτουν πολλά δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων, που θα προέλθουν κυρίως από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες, προϋποθέτουν την επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας και την πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων Ιράν – Δύσης. Σε αυτή την περίπτωση το Ιράν θ’ αποτελέσει την νέα μεγάλη αγορά τόσο στον ενεργειακό τομέα όσο και σε πολλούς άλλους τομείς οικονομικής δραστηριότητας προσφέροντας σανίδα σωτηρίας, λόγω προβλεπόμενων εξαγωγών, στην χειμαζόμενη οικονομία της Ευρωζώνης. Παράλληλα, πολλές Αμερικανικές εταιρείες στο τομέα Oil and Gas θα θελήσουν να επενδύσουν αποκομίζοντας σημαντικά οφέλη. Η Ελλάδα, η οποία ευρίσκεται στο επίκεντρο των Ιρανικών σχεδίων σε ότι αφορά τον Persian Pipeline, αλλά και λόγω του ότι μέχρι πρότινος αποτελούσε παραδοσιακό πελάτη Ιρανικού αργού, θα έχει να ωφεληθεί σημαντικά εάν αποφασίσει να καλλιεργήσει τις σχέσεις της με την Τεχεράνη και εντάξει το Ιράν στο πλαίσιο ενός (ανύπαρκτου έως τώρα) εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού.
Όπως παρατηρούν καλά πληροφορημένοι παράγοντες της ενεργειακής αγοράς στην Γαλλία, η επάνοδος του Ιράν στις διεθνείς αγορές πετρελαίου και φυσικού αερίου θα προσφέρει μία ρεαλιστική λύση στην προσπάθεια των ευρωπαϊκών εταιρειών αερίου να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Gazpromευελπιστώντας ότι το Ιράν θα μπορέσει να προσφέρει μεγάλες ποσότητες και σε ανταγωνιστικές τιμές.
Πηγή energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου