Οι δουλειές πάνε πολύ καλά για τις μεγάλες εισηγμένες πετρελαϊκές. Κατά το μεγαλύτερο μέρος του έτους, το βαρέλι εμπορεύεται έναντι περισσότερων από 100 δολάρια, με συνέπεια την αύξηση των κερδών. Τον Οκτώβριο, η ΒΡ ανακοίνωσε κέρδη 5,1 δις δολαρίων στο τρίμηνο και ηShell 7 δις. Οι τάσεις όμως τείνουν να αντιστρέφονται στον κλάδο του πετρελαίου.
Πενήντα χρόνια πριν, η ζωή ήταν απλή για τους μεγάλους του πετρελαίου. Οι χώρες με το πολύ πετρέλαιο συχνά δεν διέθεταν την τεχνολογία, το κεφάλαιο και την ικανότητα για να το εντοπίσουν και να το παράγουν. Οι δυτικές πετρελαϊκές προμήθευαν όλα τα παραπάνω και αποκόμισαν σημαντικά οφέλη. Στη συνέχεια όμως, γεννήθηκε ο OPEC και τα κράτη αυτά δημιούργησαν τις δικές τους, εθνικές επιχειρήσεις για να αναλάβουν τα κοιτάσματα.
Οι κρατικές πετρελαϊκές κυριαρχούν πλέον στον κλάδο. Η Exxon μπορεί να είναι η μεγαλύτερη εισηγμένη με βάση την κεφαλαιοποίηση, αλλά δεν είναι τίποτε μπροστά στην National Iranian Oil Company ή την Saudi Aramco. Αν μετρήσουμε τα μεγέθη με βάση τα διαθέσιμα αποθέματα, τότε η Exxon είναι μόλις η ενδέκατη μεγαλύτερη πετρελαϊκή παγκοσμίως. Η Shell και η ΒΡ μετά βίας βρίσκονται στην πρώτη εικοσάδα. Οι κρατικές πετρελαϊκές ελέγχουν το 80% του πετρελαίου διεθνώς.
Προφανώς, οι ιδιωτικές εταιρείες αναγκάζονται να συνεργαστούν με τους εθνικούς γίγαντες. Οι δεύτεροι όμως συχνά αποδεικνύονται αφερέγγυοι. Αν η κυβέρνηση ξαφνικά στραφεί εναντίον τους, όπως στη Βενεζουέλα, τότε τα συμβόλαια καταργούνται και οι ιδιωτικοί όμιλοι φεύγουν από τη χώρα. Σε άλλες περιπτώσεις, η κρατική εταιρεία είναι απλά ανίκανη – αρκετές από αυτές φροντίζουν για τα συμφέροντα πολιτικών. Όταν ανακαλύφθηκε το τεράστιο κοίτασμα Κασαγκάν το 2000 στο Καζακστάν, η Exxon, η Shell, η Total, η Eni και η ConocoPhillips όλες έσπευσαν να συνεργαστούν με την κρατική εταιρεία. Μετά από δισεκατομμύρια δολάρια επενδύσεων, το κοίτασμα δεν έχει λειτουργήσει ακόμη.
Βεβαίως, δεν είναι όλες οι κρατικές επιχειρήσεις έτσι. Και οι πιο έξυπνες από αυτές αποτελούν πρόβλημα για τις ιδιωτικές πετρελαϊκές διότι τους διαβρώνουν το μερίδιο και διαθέτουν τσέπες βαθύτερες και από τις γεωτρήσεις. Μετά από πολλά χρόνια συνεργασίας με τους ιδιώτες, η τεχνογνωσία τους έχει αυξηθεί. Η νορβηγική Statoil για παράδειγμα, είναι μια τέτοια εταιρεία. Η Petrobras της Βραζιλίας χρησιμοποιεί τις δικές της τεχνικές για να εκμεταλλευθεί τα κοιτάσματα σε μεγάλα βάθη της χώρας. Και οι δύο αυτοί όμιλοι σχηματίζουν συνεταιρισμούς με άλλες κρατικές πετρελαϊκές.
Σαν να μην έφτανε αυτό για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζουν και τον ανταγωνισμό από τις μικρότερες ιδιωτικές πετρελαϊκές. Οι εταιρείες εκείνες που παρέχουν υπηρεσίες υποστήριξης αρχίζουν να επεκτείνονται. Ορισμένες παρέχουν πλήρη συμβόλαια και αποκτούν μερίδια σε κοιτάσματα, όπως ηPetrofac.
Οι κρατικές εταιρείες που δεν ελέγχουν κοιτάσματα, όπως οι κινεζικές και οι κορεατικές, προσφέρουν χρήματα για άδειες εκμετάλλευσης οι οποίες κανονικά θα δίνονταν στους ιδιώτες. Οι κρατικοί αυτοί όμιλοι έχουν μετόχους οπλισμένους με υπομονή, οι οποίοι αντιμετωπίζουν το πετρέλαιο ως ζήτημα εθνικής ασφάλειας και όχι ως πηγή εσόδων. Το 2010, η κινεζική CNOOCαγόρασε μερίδιο στην αμερικανική Chesapeake Energy. Η συμφωνία της εξασφάλισε συμμετοχή στο σχέδιο μη συμβατικού αερίου, Eagle Ford, στο Τέξας, καθώς και την τεχνογνωσία για να παράγει μη συμβατικό αέριο στην ίδια την Κίνα.
Ακόμα και οι ΔΕΚΟ συμμετέχουν στον αγώνα. Οι περισσότερες ευρωπαϊκές κρατικές επιχειρήσεις της ενέργειας αγόρασαν μερίδια σε πετρελαϊκές, αν και το πράττουν σε συνεργασία με τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες.
Καθώς οι τιμές του αργού είναι υψηλές, ο αγώνας για εξασφάλιση κοιτασμάτων εντείνεται. Οι μεγάλοι του πετρελαίου και οι κρατικές εταιρείες αγωνίζονται να εξαγοράσουν μικρές ανεξάρτητες επιχειρήσεις που διαθέτουν άδειες εκμετάλλευσης. Όταν πρόκειται για την ανακάλυψη νέων κοιτασμάτων, οι μεγάλοι ανακαλύπτουν ότι οι μικρότερες και πιο ευέλικτες πετρελαϊκές (όπως οι βρετανικές Tullow και Cairn) είναι πιο αποτελεσματικές. Σε άλλες εποχές, οι μεγάλοι ανακάλυπταν κατά μέσο όρο 4-5 μεγάλα κοιτάσματα κάθε χρόνο, τονίζει ο Ντέιβιντ Μπράνσον της Booz and Company. Πλέον ανακαλύπτουν μονάχα ένα ή δύο. Στις 25 Οκτωβρίου, η Exxon ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε φυσικό αέριο στο Βιετνάμ. Δεν διευκρίνισε πόσο.
Οι Μεγάλοι Είναι Ακόμα Απαραίτητοι
Κι όμως, δεν είναι όλα αρνητικά για τους μεγάλους. Τα κεφάλαια και η τεχνογνωσία τους είναι ακόμα απαραίτητα. Οι κρατικές πετρελαϊκές της Μέσης Ανατολής, όπως η Kuwait Oil, η ADNOC του Άμπου Ντάμπι και ακόμα και ηSaudi Aramco, αν και έχουν προοδεύσει τεχνολογικά, εντούτοις χρειάζονται ακόμη βοήθεια, ιδίως στον τομέα της διΰλισης. Επίσης, νέα πετρελαιοπαραγωγικά κράτη, όπως η Ουγκάντα και η Γκάνα, χρειάζονται πολλή βοήθεια. Η πρώτη τους προτεραιότητα δεν είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας, αλλά η αξιοπιστία. Προτιμούν να προχωρήσουν σε συμφωνίες με τους μεγάλους, οι οποίοι διαθέτουν σημαντικό προηγούμενο στη χρηματοδότηση και τη διαχείριση μεγαλόπνοων σχεδίων από την αρχή ως το τέλος. Αυτό ευνοεί τους μεγάλους.
Επειδή το πετρέλαιο είναι τόσο ακριβό, έχει νόημα να παράγεται σε δύσκολες περιοχές. Αυτό είναι επίσης κάτι που ευνοεί τους μεγάλους. Παρά τις προσπάθειες της Petrobras, οι μεγάλοι εξακολουθούν να διαθέτουν την καλύτερη τεχνολογία για την έρευνα και την παραγωγή σε αφιλόξενα περιβάλλοντα, όπως η Αρκτική ή τα μεγάλα βάθη, καθώς και από μη συμβατικές πηγές, όπως η πετρελαϊκή άμμος.
Οι μεγάλοι έχουν επίσης ένα πλεονέκτημα απέναντι στις μικρές εταιρείες, όταν πρόκειται για σχέδια με υψηλή ένταση κεφαλαίου, όπως αυτά του LNG. Ορισμένα παραδείγματα είναι το σχέδιο Prelude της Shell που αφορά έναν πλωτό σταθμό παραγωγής, αλλά και το σχέδιο Στόκμαν, όπου συνεργάζεται ηStatoil, η Total και η ρωσική Gazprom.
Καθώς εντείνεται ο αγώνας για πετρέλαιο, οι μεγάλοι θα αναλάβουν πιθανότατα περισσότερα ρίσκα, τόσο πολιτικά (συνεργασίες με αβέβαιες κυβερνήσεις) και γεωλογικά (επενδύσεις δισεκατομμυρίων για δύσκολες περιοχές). Ήδη το πράττουν αυτό σε ένα βαθμό. Ακόμα και η Exxon, η οποία είναι γνωστή για την κεφαλαιακή της πειθαρχία, προχώρησε σε πιο επικίνδυνες συμφωνίες στην Αρκτική και τη Μαύρη Θάλασσα, από κοινού με την Rosneft.
Η ζωή γίνεται πιο δύσκολη για τις μεγάλες πετρελαϊκές. Τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα απέναντι στους αντιπάλους τους είναι πολύ ωφέλιμα όταν οι τιμές είναι υψηλές. Αλλά από τη στιγμή που είναι ακριβή η παραγωγή πετρελαίου σε δύσκολες περιοχές, το πλεονέκτημα τους εξανεμίζεται όταν οι τιμές πέφτουν. Αν αυτό συμβεί, τα κέρδη τους θα εξαφανιστούν σαν μια λίμνη πετρελαίου στην οποία ρίχνεις ένα αναμμένο σπίρτο.
Πηγή:Economist
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου