Χαμηλοί Ρυθμοί Ανακύκλωσης στη Χώρα μας

Εξαιρετικά φτωχές παραμένουν οι επιδόσεις της χώρας μας στην ανακύκλωση. Σύμφωνα με πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα, η ανακύκλωση στην Ελλάδα θα πρέπει να αυξάνεται με ρυθμούς 2%-4% ετησίως, προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της ανακύκλωσης του 50% των απορριμμάτων της το 2020. Ανύπαρκτη παραμένει η κομποστοποίηση, παρότι τα βιοαποδομήσιμα υλικά καταλαμβάνουν το 50%-60% των αστικών απορριμμάτων.

Ως αποτέλεσμα, περίπου το 80% των απορριμμάτων εξακολουθεί να θάβεται σε ΧΥΤΑ, παρότι το ποσοστό αυτό έπρεπε -βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας- να έχει πέσει στο 50% από το 2009.

Συγκρατημένη αισιοδοξία

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, με τίτλο «Διαχείριση αστικών αποβλήτων - μια επισκόπηση των επιτευγμάτων σε 32 ευρωπαϊκές χώρες», που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Τρίτη, εκφράζει μια συγκρατημένη αισιοδοξία σε σχέση με την εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας για τη διαχείριση των απορριμμάτων. Οπως αναφέρει, ο αριθμός των χωρών που θάβουν περισσότερο από το 75% των απορριμμάτων μειώθηκε ελαφρά τη δεκαετία 2001-2010 και δείχνει ότι θα μειωθεί περαιτέρω την επόμενη δεκαετία. Οσον αφορά τους στόχους για ταφή απορριμμάτων που έθεσε η Οδηγία του 1999 (έως 50% το 2009, 35% το 2016), έντεκα χώρες «έπιασαν» τον στόχο του 2009 πριν από το 2010 και 7 εκτιμάται ότι ήταν τόσο προωθημένες, που είχαν πετύχει ακόμα και τον στόχο του 2016 ήδη από το 2010. Σύμφωνα με την έκθεση, η φορολόγηση όσων διαχειρίζονται τα αστικά απορρίμματα με βάση τις ποσότητες που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ φαίνεται να λειτούργησε αποτρεπτικά.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σημαντική αύξηση παρουσιάζει ο αριθμός των χωρών που ανακυκλώνουν περισσότερο από το 25% των απορριμμάτων τους. Μάλιστα, δώδεκα χώρες αύξησαν το 2001-2010 περισσότερο από 10% την ανακύκλωση και άλλες πέτυχαν αυξήσεις της τάξης του 5%-10%. Αντίθετα, τα επιτεύγματα των ευρωπαϊκών χωρών στην κομποστοποίηση παραμένουν πενιχρά.

Αυτά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα, η εικόνα παραμένει απογοητευτική. Περίπου το 80% των αστικών απορριμμάτων εξακολουθεί να θάβεται. Η ανακύκλωση έχει «κολλήσει» κάτω από το 20% (συγκεκριμένα στο 18%), ενώ η κομποστοποίηση κάτω από το 5% των παραγόμενων απορριμμάτων.

Οσον αφορά την πρόοδο της χώρας στη διαχείριση απορριμμάτων τη δεκαετία 2001-2010, η Ελλάδα λάμπει... διά της απραξίας: δεν έχει εφαρμόσει νέα εθνικά ή περιφερειακά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων, δεν έχει αυξήσει τη φορολόγηση των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, δεν έχει θεσπίσει απαγόρευση ταφής οργανικών αποβλήτων ή ανεπεξέργαστων απορριμμάτων, δεν έχει θεσπίσει οικονομικά κίνητρα για την αύξηση της ανακύκλωσης ούτε έχει εφαρμόσει κάποια πρωτοποριακή πολιτική στη διαχείριση των απορριμμάτων. Ειδικά για την ανακύκλωση, η Ελλάδα βρίσκεται στην ομάδα των χωρών οι οποίες, προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο της ανακύκλωσης του 50% των απορριμμάτων έως το 2020, θα πρέπει να αυξάνουν τα ποσοστά ανακύκλωσης κατά 2%-4% ετησίως. Στην ίδια ομάδα βρίσκονται η Κύπρος, η Τσεχία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Ισλανδία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Πορτογαλία. Στον αντίποδα βρίσκονται η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Ελβετία, οι οποίες ήδη έχουν ξεπεράσει τον στόχο του 50%. Το υψηλότερο ποσοστό ανακύκλωσης έχει η Αυστρία, ξεπερνώντας το 60% το 2010, ενώ το χαμηλότερο ποσοστό η Βουλγαρία, που κινείται κάτω από το 5%.

Φορολόγηση της ταφής

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα που θίγει η έκθεση αφορά την επίδραση της φορολόγησης των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ ως μέσο πίεσης για τη μείωσή τους. Οπως αναφέρει, η μεγάλη οικονομική επιβάρυνση της ταφής απορριμμάτων θα παίξει σημαντικό ρόλο στην άσκηση πίεσης για την αύξηση της ανακύκλωσης υλικών και την κομποστοποίηση. «Είναι πολύ πιο πιθανό τα κράτη-μέλη να πετύχουν τον στόχο της ανακύκλωσης του 50% των απορριμμάτων τους μέσω της επιβολής φόρου -περί τα 100 ευρώ/τόνο- στις ποσότητες που θάβονται», παρατηρεί η έκθεση. Η Ελλάδα είναι μια από τις οκτώ ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες δεν έχουν εισαγάγει ακόμα ειδικό φόρο επί των ποσοτήτων των απορριμμάτων που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ. Αντίθετα, 20 χώρες έχουν επιβάλει φόρο, ο οποίος κατά μέσο όρο είναι 30 ευρώ ανά τόνο. Παρατηρείται, ωστόσο, ότι μεγάλες χώρες όπως η Γερμανία επίσης δεν έχουν επιβάλει ειδικό φόρο, αλλά κατάφεραν με άλλες πολιτικές να βρίσκονται στην πεντάδα των χωρών με την καλύτερη διαχείριση απορριμμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 23/03/2013)