Στο Αιγαίο πίνουν νερό σε τιμή σαμπάνιας

Παρατράγουδα, που φθάνουν έως τον πρώην υπουργό Αρ. Παυλίδη, συνδέονται με το σοβαρό πρόβλημα της υδροδότησης των νησιών του Αιγαίου, κυρίως των Κυκλάδων. Συνυπάρχουν η χρόνια έλλειψη πολιτικής, οι πολιτικαντισμοί των τοπικών παραγόντων και το βόλεμα των κατοίκων που χωρίς να το συνειδητοποιούν έχουν φορτώσει τη λύση στους άγρια φορολογούμενους Ελληνες.

Μόνον για μεταφορά νερού το Δημόσιο θα καταβάλει φέτος 7,5 εκατ. ευρώ, ποσό κάθε άλλο παρά αμελητέο στην εποχή του ΔΝΤ... Να σημειωθεί ότι πέρυσι είχαν διατεθεί 9 εκατ. ευρώ και το 2008 άλλα 13 εκατ. ευρώ.

«Συμπλήρωμα» νερού έχουν ανάγκη αρκετά, κυρίως μικρά, νησιά όπως: Φολέγανδρος, Αμοργός, Πάτμος, Σίκινος, Κίμωλος, Σχοινούσα, Δονούσα, Ηρακλειά, Κουφονήσια, Θηρασιά, Λειψοί, Χάλκη, Νίσυρος, Μεγίστη, Αγαθονήσι, Λέρος και Καστελόριζο. Στα υπόλοιπα έχουν βρεθεί λύσεις, κυρίως με φράγματα και γεωτρήσεις, αν και σε ορισμένα νησιά υπάρχει θέμα ποιότητας του νερού.

«Η υδροδότηση στα νησιά πρέπει να καταλάβουμε ότι είναι ένα πρόβλημα 40 το πολύ 50 ημερών του χρόνου. Αυτό είναι το καθοριστικό στοιχείο που υποχρεώνει την πολιτεία να βρει την κατάλληλη λύση, γιατί δεν είναι δυνατόν να κατασκευάσει υποδομές, που χρειάζονται κονδύλια και συντήρηση, για τόσο λίγο χρονικό διάστημα», εξήγησε στην «Κ.Ε.» ο γεωλόγος Ηλίας Νόκας, προϊστάμενος της διεύθυνσης υδάτων στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Με την πολύχρονη πείρα του, μας περιγράφει το πρόβλημα που έχει πολλές πλευρές.

Μονοπωλιακό καθεστώς

Η μεταφορά νερού είναι μιά λύση που εφαρμόζεται από τη δεκαετία του '80. Στην αρχή γινόταν με πλοία του στρατού, αλλά εδώ και μερικά χρόνια την κάνουν ιδιώτες. Η «Κ.Ε». έχει αποκαλύψει το απαράδεκτο καθεστώς που δημιουργείται, αφού η αγορά μονοπωλείται από ένα μόνον υδροφόρο πλοίο. Για τη φετινή σεζόν το κόστος έφθασε στα 12,5 ευρώ ανά κυβικό, σχεδόν τιμές... σαμπάνιας.

Οι διαγωνισμοί τα πρώτα χρόνια της ιδιωτικοποίησης γίνονταν με ευθύνη των νομαρχιών Κυκλάδων και Δωδεκανήσου. Από το 2004, όταν ανέλαβε καθήκοντα ο Αρ. Παυλίδης, η διαδικασία πέρασε στο τότε υπουργείο Αιγαίου. «Υπήρχε άνθρωπος στο γραφείο του που είχε όλη την ευθύνη του διαγωνισμού», αποκαλύπτει ο Ηλ. Νόκας που θυμάται ότι στα μέσα της δεκαετίας του '90, για να μειωθεί το κόστος μεταφοράς, είχε σχεδιαστεί να δημιουργηθεί νέο σημείο ανεφοδιασμού στη Νάξο και να μην έρχεται το νερό από το Λαύριο. Κατασκευάστηκαν δύο φράγματα στο συγκεκριμένο νησί που βρίσκεται στο κέντρο των Κυκλάδων, αλλά όταν τελείωσαν τα έργα οι τοπικοί φορείς ζήτησαν και πέτυχαν να διατεθούν όλα τα αποθέματα για τις ανάγκες του νησιού.

Η κατασκευή ενός μεσαίου φράγματος νερού κοστίζει 4 έως 5 εκατ. ευρώ και στα νησιά υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που τα κονδύλια αυτά πήγαν στο... βρόντο.

* Στη Σέριφο κατασκευάστηκε ένα φράγμα για την ανάπτυξη της γεωργίας, που θα εξασφάλιζε εισόδημα για 1.000 αγρότες που όμως δεν... υπήρχαν. Ετσι το έργο τελείωσε και το νερό παραμένει αναξιοποίητο.

* Στην Τήνο, το έργο στον Λιβαδά ολοκληρώθηκε το 1992, αλλά παρουσιάστηκαν σχεδόν αμέσως κατασκευαστικά προβλήματα, κυρίως με διαρροές στο αποθηκευμένο νερό. Εκ των υστέρων διαπιστώθηκε ότι στο ρέμα που τροφοδοτεί το φράγμα καταλήγουν αστικά λύματα που κάνουν το νερό ακατάλληλο για ύδρευση.

Αποδοτικά φράγματα

* Στη Λέρο το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης διέθεσε 4,3 εκατ. ευρώ για φράγμα που δεν καταφέρνει να μαζέψει νερό!

Λάθος, κατά τον Ηλ. Νόκα, είναι και το πρόγραμμα για το μεγάλο φράγμα στο Τσικαλαριό, κοντά στην Ποταμιά της Νάξου, που σχεδιάζεται για τις αρδευτικές ανάγκες του νησιού. Το κόστος, όπως μας ενημέρωσε, είναι μεγάλο, περίπου 15 εκατ. ευρώ, ενώ απαιτούνται άλλα 30 εκατ. για το δίκτυο διανομής του νερού. Και όλα αυτά για το γεωργικό τομέα που, με τα σημερινά δεδομένα, φθίνει συνεχώς.

Τα φράγματα, με σωστό σχεδιασμό, έχουν κατασκευαστεί από χρόνια και έχουν σημαντική συμβολή στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα φράγματα Μαραθιάς και Ανω Μεράς στη Μύκονο, της Αστυπάλαιας, της Απολακιάς Ρόδου, τη λιμνοδεξαμενή Εγγαρών και το φράγμα Φανερωμένης στη Νάξο, που έχει κατασκευάσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και εξασφαλίζει άνω των 2 εκατ. κυβικών το χρόνο. Η νομαρχία έχει κατασκευάσει τα μικρότερα φράγματα στη Βακέτα Τήνου, στις Καμάρες Σίφνου, στον Τούρλο Πάρου, στο Ρούκουνα στην Ανάφη και στα Κατάπολα Αμοργού.

Μια λύση για εξοχικές και μόνιμες κατοικίες που βρίσκονται σε εκτός σχεδίου περιοχές είναι οι γεωτρήσεις. Εξασφαλίζουν καλής ποιότητας νερό και απαλλάσσουν τους δήμους από το σοβαρό κόστος που συνεπάγεται η κατασκευή και συντήρηση δικτύων ύδρευσης. Μόνον στις Κυκλάδες έχουν χορηγηθεί 1.500 άδειες, ενώ υπολογίζεται ότι λειτουργούν άλλες 4.500 παράνομα, χάρη στη συνωμοσία σιωπής μεταξύ των γειτόνων.

Λαλούν πολλοί κοκόροι

Δύο είναι οι αιτίες που έχουν οδηγήσει στη σημερινή εικόνα:

*Η πολυαρχία, αφού για το θέμα της ύδρευσης εμπλέκονται πέντε υπουργεία (Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης, Οικονομίας, Περιβάλλοντος και Υποδομών), η περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, δύο νομαρχίες (Κυκλάδων και Δωδεκανήσου), καθώς και διάφοροι φορείς, π.χ. ΙΓΜΕ.

*Η... αφθονία κονδυλίων που διατίθενται από διάφορους φορείς, κυρίως στα περιφερειακά προγράμματα (ΠΕΠ).Μάλιστα λόγω αλλαγών στους σχεδιασμούς δεν έγινε δυνατή η απορρόφηση περίπου 15 εκατ. ευρώ, που είχαν προβλεφθεί για το σκοπό αυτό στο Γ' ΚΠΣ.

Πηγή enet.gr