Το παζλ της ενέργειας

ΣΕ παζλ για δυνατούς λύτες εξελίσσεται το ζήτημα της απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας ή καλύτερα της απορρύθμισης, αφού η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι το μεγαλύτερο κομμάτι του κλάδου, έχει θεωρητικά απελευθερωθεί με τη δραστηριοποίηση ιδιωτών στην παραγωγή και στην εμπορία. Η τρόικα ζητεί την απελευθέρωση, κάτι που η χώρα μας έπρεπε να είχε κάνει εδώ και καιρό,εφαρμόζοντας σχετική οδηγία της ΕΕ η οποία ισχύει- με διάφορους τρόπους- σε
όλες τις χώρες της ΕΕ. Στην Ελλάδα όμως με διάφορα τεχνάσματα δεν έχει συντελεστεί ουσιαστική απελευθέρωση. Διότι μπορεί να έχουν εισέλθει ιδιώτες στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος,όμως η ΔΕΗ εξακολουθεί να κατέχει δεσπόζουσα θέση, ελέγχοντας περί το 90% της αγοράς.Και αυτό σύμφωνα με την τρόικα πρέπει να αλλάξει.Αυτό προβλέπεται στο μνημόνιο και στο πλαίσιο εφαρμογής του η τρόικα πιέζει για πώληση μονάδων.Το ζητούμενο για την τρόικα είναι ξεκάθαρο: ο καταναλωτής θα πρέπει να μπορεί να επιλέγει από ποιον θα προμηθεύεται ηλεκτρική ενέργεια.

Παράγοντες που γνωρίζουν καλά τον χώρο επισημαίνουν ότι για να επιτευχθεί ουσιαστική απελευθέρωση θα πρέπει να αρθούν οι στρεβλώσεις των τιμολογίων τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και να απελευθερωθεί η εμπορία ρεύματος. Σήμερα στον χώρο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δραστηριοποιούνται τρεις ιδιωτικοί όμιλοι. Πρόκειται για τις κοινοπραξίες της ιταλικής Εdison με τα Ελληνικά Πετρέλαια, της γαλλικής Gaz de France με την ΤΕΡΝΑ και τον όμιλο Μυτιληναίου. Οι τρεις αυτές κοινοπραξίες έχουν εν δυνάμει ισχύ 4.000 ΜW σε σύνολο 13.000 ΜW. Οι όμιλοι αυτοί έχουν τεράστιες επενδυτικές δυνατότητες. Υπάρχει δηλαδή μια δυναμική απελευθέρωσης, σε σημείο μάλιστα που πολλοί θεωρούν ότι για μια αγορά του μεγέθους της ελληνικής οι τέσσερις παίκτες είναι πολλοί.

Στην πράξη ωστόσο τα πράγματα δεν είναι έτσι. Διότι υπάρχουν στρεβλώσεις στη λειτουργία της χονδρικής αγοράς ρεύματος, και συγκεκριμένα στον τρόπο που υπολογίζεται η οριακή τιμή του συστήματος, με την οποία γίνονται όλες οι οικονομικές εκκαθαρίσεις. Η οριακή τιμή διαμορφώνεται από τον ΔΕ9ΣΜΗΕ, τον διαχειριστή του συστήματος, ο οποίος ανήκει κατά 50% στο Δημόσιο και κατά 50% στη ΔΕΗ. Η ΔΕΗ, εξαιτίας του μεγέθους της, ελέγχει την οριακή τιμή ρεύματος, αποκλείοντας στην ουσία από την αγορά τους ιδιώτες.

Στην αγορά μέσης και χαμηλής τάσης ρεύματος, η οποία αφορά το οικιακό ρεύμα και στην οποία δραστηριοποιούνται ιδιωτικές εταιρείες, όπως η θυγατρική της αυστριακής επιχείρησης ηλεκτρισμού Verbund Εnerga Ηellas και η Αegean Ρower του επιχειρηματία κ. Δ. Μελισσανίδη , τα προβλήματα έχουν σχέση με το δίκτυο διανομής. Οι ιδιωτικές εταιρείες αναγκαστικά χρησιμοποιούν το δίκτυο της ΔΕΗ. Οπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, το εμπόδιο αυτό μπορεί εύκολα να ξεπεραστεί με την απόσχιση του δικτύου και τη δημιουργία μιας ανεξάρτητης κρατικής εταιρείας.

Εκτός από τις παραπάνω στρεβλώσεις, στην ελληνική αγορά ηλεκτρικού ρεύματος υπάρχουν και ιδιαιτερότητες. Σε αντίθεση με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, η Ελλάδα έχει πολύ χαμηλό δυναμικό διασύνδεσης με άλλες χώρες. Ευρισκόμενη στην περιφέρεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης μπορεί να εισάγει μόλις 1.200 ΜW από το εξωτερικό, λιγότερο δηλαδή από το 10% των αναγκών της, σε αντίθεση με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, όπου η μία αγοράζει από την άλλη ρεύμα, ανάλογα με την αυξομείωση της ζήτησης. Η Ελλάδα δεν έχει αυτή την πολυτέλεια. «Επειδή ακριβώς η Ελλάδα είναι απομονωμένη, πρέπει να έχει έναν ισχυρό παίκτη, ο οποίος να εξασφαλίζει ισχυρή και σταθερή ηλεκτροδότηση για την κοινωνία και την οικονομία» αναφέρει κορυφαίος παράγοντας της αγοράς, τονίζοντας ότι «αυτός ο παίκτης δεν μπορεί να είναι άλλος από τη ΔΕΗ».

Στρεβλώσεις που θα πρέπει να ομαλοποιηθούν υπάρχουν και στα τιμολόγια της ΔΕΗ. Ασκώντας κοινωνική πολιτική, οι κυβερνήσεις διατηρούν χαμηλό το ρεύμα προς τους αγρότες. Για να υπάρξει εξορθολογισμός στα τιμολόγια, ώστε να μπορούν να δραστηριοποιηθούν ιδιωτικές εταιρείες, εκτιμάται ότι το αγροτικό ρεύμα θα πρέπει να αυξηθεί κατά 60%-70%. Παρομοίως το βιομηχανικό ρεύμα είναι ακριβότερο και επιδοτεί το οικιακό, το οποίο εκτιμάται ότι θα πρέπει να αυξηθεί κατά 30%-40%. Και αυτό ύστερα από αύξηση της τάξεως του 40% που έχει σημειωθεί τα τελευταία τρία χρόνια, καθώς οι προηγούμενες διοικήσεις της επιχείρησης, επικαλούμενες την άνοδο στις τιμές του πετρελαίου, προχώρησαν σε αυξήσεις τιμολογίων. Ωστόσο, με την υποχώρηση των τιμών του πετρελαίου από τα 150 δολάρια το βαρέλι στα 70 δολάρια, οι αυξήσεις παρέμειναν.

«Ουδείς ασχολείται με τη λειτουργία της επιχείρησης» αναφέρουν όσοι γνωρίζουν από πρώτο χέρι τα τεκταινόμενα στη ΔΕΗ. « Ο έλεγχος του κόστους παραγωγής έχει εγκαταλειφθεί, το κόστος εξόρυξης λιγνίτη είναι ακριβό και η διαχείριση των υδροηλεκτρικών είναι ερασιτεχνική» προσθέτουν οι ίδιες πηγές, τονίζοντας ότι «οι διοικήσεις των τελευταίων ετών αντί να βελτιώσουν την παραγωγικότητα προχωρούσαν σε αυξήσεις τιμολογίων». Μάλιστα επισημαίνουν τη στάση του σημερινού διευθύνοντος συμβούλου κ. Αρθ.Ζερβού, ο οποίος ακόμη δεν έχει πάρει θέση στη διαμάχη που έχει ξεσπάσει για το μέλλον της επιχείρησης.

Αγοράζει ακριβότερα από ό,τι πουλάει

Φωτοβολταϊκό πάρκο στη Λάρισα

Τα τιμολόγια της ΔΕΗ επιβαρύνονται από την πολιτική των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).Η ΔΕΗ αγοράζει το ρεύμα που παράγουν φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα ακριβότερα από ό,τι το πουλάει στους καταναλωτές,επιδοτώντας έτσι τις επενδύσεις σε ΑΠΕ.Παράλληλα οι λογαριασμοί επιβαρύνονται από το τέλος ΑΠΕ.Βεβαίως αυτό είναι μια επιλογή για τη μετάβαση σε καθαρότερες μορφές ενέργειας.Ωστόσο η επιβάρυνση αυτή χαρακτηρίζεται από ορισμένους κύκλους«υπέρμετρη» , ενώ, όπως αναφέρεται, «δεν διευκολύνει τον εξορθολογισμό της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος».

Οι μονάδες δεν πωλούνται, επιμένει η κυβέρνηση
ΤΟ ΘΕΜΑ πώλησης μονάδων της ΔΕΗ σε ιδιώτες αποκλείεται από την κυβέρνηση, σύμφωνα με δηλώσεις της υπουργού ΠΕΚΑ κυρίας Τίνας Μπιρμπίλη. Αλλωστε δεν υπάρχει ουσιαστικό επιχειρηματικό ενδιαφέρον για αγορά μονάδων της ΔΕΗ.

«Ο λιγνίτης είναι το ενεργειακό καύσιμο της χώρας και δεν μπορεί να μην το υπολογίζουμε» αναφέρουν παράγοντες της αγοράς. Και προσθέτουν: «Υπάρχουν λιγνικά κοιτάσματα που δεν τα εκμεταλλεύεται η ΔΕΗ. Βεβαίως η χώρα έχει τεράστια αποθέματα αιολικής και φωτοβολταϊκής ενέργειας που μένουν και αυτά ανεκμετάλλευτα. Ομως σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τον λιγνίτη». Αλλωστε σε πολλές χώρες χρησιμοποιούνται στερεά καύσιμα, όπου αυτά είναι διαθέσιμα ως φθηνή πρώτη ύλη για ηλεκτρική ενέργεια.

Οσον αφορά τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, οι ίδιοι κύκλοι σημειώνουν ότι «η κυβέρνηση δεν μπορεί να τους πουλήσει» και εξηγούν ότι οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί πρωτίστως λειτουργούν για την άρδευση γεωργικών εκτάσεων και δευτερευόντως για την παραγωγή ρεύματος. «Για να είναι βιώσιμη η επένδυση, όποιος τις πάρει θα πρέπει εκτός από ηλεκτρικό ρεύμα να πουλάει και νερό στους αγρότες» αναφέρουν.

Σε κάθε περίπτωση όλα αυτά δημιουργούν το παζλ της ηλεκτρικής ενέργειας που καλείται να λύσει η κυβέρνηση, η οποία μετά τις παλινωδίες των τελευταίων ημερών εμφανίζεται σαν να μην έχει ενιαία και ξεκάθαρη γραμμή στο θέμα. Και αυτό καλείται να διαμορφώσει ο κ. Πάγκαλος στη διορία που κέρδισε από την τρόικα: να δημιουργήσει μια συνολική πρόταση που θα ξεπερνάει τα εμπόδια που ορθώνουν τα αντικρουόμενα συμφέροντα στον χώρο, θα οδηγήσει σε πραγματική απελευθέρωση και θα είναι προς όφελος των καταναλωτών.

Γρίφος για τον κ. Πάγκαλο

Τις τελικές αποφάσεις για το πώς θα συντελεστεί η πραγματική απελευθέρωση θα τις πάρει η κυβέρνηση,η οποία μέσα στον Σεπτέμβριο θα πρέπει να έχει διαμορφώσει μια συνολική πρόταση που να είναι αποδεκτή από την τρόικα.Το έργο έχει αναλάβει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κ.Θ.Πάγκαλος .Πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη άσκηση,καθώς είναι πολλά τα αντικρουόμενα συμφέροντα στον χώρο,ενώ οι επιλογές των προηγούμενων κυβερνήσεων,και ιδίως των κυβερνήσεων του κ.Κ.Καραμανλή , οι οποίες αναζήτησαν τρόπους να παρακάμψουν τις πιέσεις των Βρυξελλών παρά να πετύχουν την απελευθέρωση, έχουν περιπλέξει το θέμα.

Πηγή tovima.gr