Νέα στρατηγική θα πρέπει να χαραχθεί στον τομέα της ανακύκλωσης του χρησιμοποιημένου χαρτιού, καθώς στην Ελλάδα η ετήσια κατανάλωση ξεπερνά τους 1.200.000 τόνους, εκ των οποίων ανακυκλώνονται μόλις οι 350.000.
Από τη συλλογή του χαρτιού ζουν χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι βιώνουν μια μικρή οδύσσεια καθημερινά, προκειμένου να το συγκεντρώσουν. Περιπλανώνται σε όλες τις πιθανές πηγές για τον σκοπό αυτό, στα υπόγεια των τυπογραφείων, σε γραφεία, συλλέγουν από τα σκουπίδια στον δρόμο ή τις εμπορικές περιοχές και τις αγορές, από σχολεία ή κοινωνικούς φορείς.
Καθυστέρηση
«Στην Ελλάδα η ανακύκλωση χαρτιού δεν έχει φτάσει τα υψηλά ποσοστά που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της ΕCΟΜΕL Βασίλης Καρατσώλης και εξηγεί: «Αυτό συμβαίνει, διότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ολοκληρωμένη πολιτική για προώθηση της διαλογής των χαρτιών και γενικότερα όλων των υλικών προς ανακύκλωση στην πηγή, στη χώρα μας.
Εκτιμώ ότι για να προχωρήσουμε στον τομέα αυτό, θα πρέπει κατ' αρχήν να αναθεωρηθεί το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο και να ενισχυθεί με οικονομικά κίνητρα, όπως επιδοτήσεις, φοροαπαλλαγές κ.ά., κυρίως προς τις επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν στο τελικό τους προϊόν συσκευασίες που προέρχονται από ανακυκλώσιμα υλικά - χαρτιά, που θα λειτουργήσουν ως κίνητρο ευρύτερης και μαζικότερης συλλογής και κατ' επέκταση ανακύκλωσης χαρτιού.
Επίσης θα πρέπει να δοθεί βάρος στην ενημέρωση του κοινού. Σήμερα οι πολίτες δεν γνωρίζουν σε ποια από τα προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά χρησιμοποιούνται ανακυκλώσιμα υλικά».
Οι πωλήσεις της ΜΕΛ αγγίζουν τους 105.000 τόνους ετησίως, εκ των οποίων το 45% αφορά τις εξαγωγές κυρίως σε χώρες της ΕΕ (90%). Η ΜΕΛ αγοράζει χαρτί από όλη την Ελλάδα και παράγει επιχρισμένο χαρτόνι. Το χαρτί διαλέγεται ανάλογα με την ποιότητά του: ανάμεικτο, εφημερίδες, περιοδικά, χαρτοκιβώτια κ.ά. Ακολούθως, με κατάλληλη επεξεργασία απομακρύνονται όσο περισσότερες ξένες ύλες γίνεται και δεματοποιείται σε μεγάλες μπάλες.
Η προϊστορία
- Η ανακύκλωση του χαρτιού στην Ελλάδα ξεκίνησε οργανωμένα τη δεκαετία του ’60, οπότε κατασκευάστηκαν το εργοστάσιο της Βιοχαρτικής στον Ασπρόπυργο και η χαρτοποιητική μονάδα ΠΑΚΟ στην Πελασγία Φθιώτιδας. Λίγα χρόνια αργότερα η Θεσσαλική και η Μακεδονική Εταιρεία Χάρτου (ΜΕΛ) Θεσσαλονίκης άρχισαν να παράγουν χαρτί χρησιμοποιώντας ως πρώτη ύλη τα άχυρα από τις καλλιέργειες δημητριακών, κυρίως στον θεσσαλικό κάμπο.
- Η εταιρεία ΜΕΛ λειτουργεί το μεγαλύτερο εργοστάσιο ανακύκλωσης χαρτιού στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια, το οποίο βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, ενώ διαθέτει πιστοποιημένο Σύστημα Διαχείρισης Ποιότητας (πρότυπο EN_ISO 9001:2008, πρότυπο EN_ISO 14001:2004).
Τα 3 στάδια της πολτοποίησης
«Η διαδικασία της επεξεργασίας γίνεται κυρίως από τους προμηθευτές της ΜΕΛ, αλλά και εδώ στο εργοστάσιο», λέει ο διευθυντής μάρκετινγκ της εταιρείας Ευθύμιος Ναλμπάνης και περιγράφει τη διαδικασία επεξεργασίας του χρησιμοποιημένου χαρτιού ως το τελικό ανακυκλωμένο προϊόν βήμα προς βήμα:
«Στο επόμενο στάδιο γίνεται η πολτοποίηση, η ανάμειξη δηλαδή του χαρτιού με νερό, με σκοπό να λιώσει το χαρτί μέσα στο νερό και να γίνει πολτός.
Αυτό γίνεται στους πολτοποιητές, που είναι τεράστια μίξερ, σχεδόν όσο ένα μικρό δωμάτιο. Εκεί η αναλογία χαρτιού - νερού είναι: 5% χαρτί και 95% νερό.
Η εταιρεία ΜΕΛ έχει συνολικά πέντε πολτοποιητές. Στο εσωτερικό τους, τα πολύ μεγάλα αντικείμενα απομακρύνονται από το χαρτί με τη λεγόμενη «πλεξούδα», ένα μεγάλο συρμάτινο σχοινί, το οποίο βρίσκεται μέσα σε αυτόν και όπως ανακατεύεται ο πολτός αυτό «ψαρεύει» όλες τις μεγάλες ξένες ύλες, κυρίως τα πλαστικά.
Το τρίτο στάδιο είναι αυτό του καθαρισμού του πολτού, ο οποίος γίνεται καταρχήν με φυγοκέντριση και μετά με κόσκινα, που έχουν είτε τρύπες είτε σχισμές.
Ξένα αντικείμενα
Ο πολτός περνάει ανάμεσα από τις τρύπες ή τις σχισμές κάτω από πίεση και έτσι τα ξένα αντικείμενα παγιδεύονται, ενώ οι ίνες του χαρτιού, δηλαδή ο πολτός, περνάει καθαρός πλέον.
Από τη διαδικασία αυτή, μια ποσότητα νερού που περισσεύει οδηγείται στις εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού της ΜΕΛ, όπου εξυγιαίνεται.
Το μισό από αυτό επιστρέφει στην παραγωγική διαδικασία, ενώ το υπόλοιπο, καθαρό πλέον, οδηγείται στον αποδέκτη.
Μετά το στάδιο του καθαρισμού του, ο πολτός έρχεται μέσα από ειδικούς σωλήνες στη Χαρτονοποιητική Μηχανή και ακολουθεί ο σχηματισμός του χαρτιού, ο οποίος γίνεται στις λεγόμενες «κρησάρες».
Θυμίζουν σήτες οι οποίες αφήνουν το νερό να περνάει από τις τρύπες τους και κατακρατούν τις ίνες του χαρτιού.
Καθώς περιστρέφονται, ο πολτός «χύνεται» πάνω τους, το νερό στραγγίζεται, ενώ το χαρτί μένει επάνω στην κρησάρα. Καθεμία από αυτές σχηματίζει και ένα στρώμα χαρτιού.
Ολα τα στρώματα χαρτιού ενώνονται σε ένα, στη συνέχεια μπαίνει το ένα πάνω στο άλλο και ενώ είναι υγρά ακόμα, πρεσάρονται όλα μαζί έτσι ώστε να σχηματίσουν ενιαίο σώμα».
ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΓΙΝΕΤΑΙ... ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ
Από το πρεσάρισμα του χαρτιού στον τυπογράφο-κυτιοποιό
Μετά την πολτοποίηση του χαρτιού, το επόμενο στάδιο είναι το στέγνωμα του χαρτονιού. Αυτό γίνεται με πρεσάρισμα, καθώς περνάει από ειδικές πρέσες και ανάμεσα από θερμούς κυλίνδρους.
Εκεί αναπτύσσονται θερμοκρασίες της τάξης των 150οC, με αποτέλεσμα το χαρτόνι όχι μόνο να στεγνώνει, αλλά και να αποστειρώνεται. Υστερα περνάει από το στάδιο επίχρισης, όπου η πάνω όψη του επικαλύπτεται με ένα λεπτό στρώμα λευκού «χρώματος» το οποίο αποτελείται κυρίως από καολίνη.
Αφού στεγνώσει το χρώμα με χρήση θερμού αέρα και υπέρυθρης ακτινοβολίας, σε θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 450οC, το χαρτόνι περνάει από την «καλάνδρα» και γυαλίζεται. Πρόκειται για μια ειδική πρέσα η οποία καθώς πρεσάρει το χαρτί, ταυτόχρονα του ομαλοποιεί την επιφάνεια και το γυαλίζει.
Στη συνέχεια το χαρτόνι τυλίγεται σε μεγάλα ρολά, τα λεγόμενα «τάμπουρα». Σε αυτό το σημείο φτάνουμε και στο τέλος της χαρτονοποιητικής μηχανής, που είναι το κεντρικό μηχάνημα και η καρδιά κάθε χαρτοποιίας.
Στη ΜΕΛ έχει μήκος 180 μ., ύψος 10 μ. και πλάτος 4,5 μ. Το χαρτί εισέρχεται στη χαρτοποιητική μηχανή ως πολτός και μέσα στα 180 μ. του μήκους του μετατρέπεται σταδιακά σε τελικό προϊόν.
Σημειωτέον ότι το χαρτί αποτελείται από ίνες κυτταρίνης. Αυτές είναι και το βασικό δομικό στοιχείο του. Πώς όμως ενώνονται μεταξύ τους για να σχηματιστεί το φύλλο του χαρτιού; Ενώνονται σχηματίζοντας χημικούς δεσμούς, με τη βοήθεια του νερού, ενώ ακόμα είναι στη διαδικασία αποστράγγισης στην κρησάρα.
Εκεί, καθώς το νερό στραγγίζει και οι ίνες έρχονται κοντά, δημιουργούν δεσμούς και έτσι κολλάνε μεταξύ τους και σχηματίζουν το φύλλο του χαρτιού. Αυτή είναι η πιο βασική αρχή της χαρτοποιίας.
Στο τελικό στάδιο επεξεργασίας τα μεγάλα ρολά που παράχθηκαν καθαρού βάρους περίπου 8 τόνων, κόβονται σε μικρότερα ρολά ή σε φύλλα προς πώληση.
Συσκευάζονται, αποθηκεύονται και φορτώνονται για τον πελάτη τυπογράφο-κυτιοποιό, ο οποίος θα τα μετατρέψει σε κουτιά. Στα κουτιά αυτά θα μπούνε γλυκά, μπισκότα, κεσεδάκια γιαούρτι, πίτσες, παπούτσια, λάμπες, σαπούνια, παιχνίδια κ.ά.
ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ
Πρωτοπορούν Γερμανοί και Σκανδιναβοί
Η κατανάλωση χαρτιού στις αρχές του αιώνα ήταν περίπου 5 εκατ. τόνοι, ενώ τα τελευταία σαράντα χρόνια παρουσιάζει συνεχώς αλματώδη αύξηση, φτάνοντας το 2008 τους 390 εκατ. τόνους (58 κιλά ανά κάτοικο).
Η συνεχής αυτή αύξηση οφείλεται στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, κυρίως αυτών της Ινδίας και της Κίνας, και στους υπολογιστές, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράδοξο, καθώς, όπως επισημαίνεται, η γενικευμένη χρήση τους συντέλεσε στην εύκολη και φθηνή εκτύπωση, επομένως και στη χρήση περισσότερου χαρτιού. Η αύξηση αυτή στην κατανάλωση έχει ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιούνται από τη βιομηχανία χαρτιού 4 δισ. δέντρα ετησίως.
Η παγκόσμια παραγωγή χαρτιού την ίδια χρονιά προσέγγισε τα 400 εκατ. τόνους, το 65% της οποίας γίνεται από δέντρα, το 30% προέρχεται από ανακύκλωση, ενώ μόλις το 5% φτιάχνεται από άλλες πρώτες ύλες.
Ρακοσυλλέκτες. Στην Ευρώπη, η ανακύκλωση χαρτιού χρονολογείται από τις αρχές του περασμένου αιώνα όταν οι ρακοσυλλέκτες μάζευαν εφημερίδες και παλιά πανιά και τα έδιναν σε ειδικά κέντρα επεξεργασίας.
Πλέον, σε πολλές χώρες, όπως τη Γερμανία και τις Σκανδιναβικές η ανακύκλωση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας των πολιτών.
Το 2004, το ποσοστό ανακύκλωσης ήταν 54,6%, ποσοστό που αντιπροσώπευε 45,5 εκατ. τόνους, ενώ το 2008 έφτασε το 64,5% ή 57,2 εκατ. τόνους. Ωστόσο, το 2009, παρουσίασε μία μείωση της τάξης του 7,6%, με αποτέλεσμα να πέσει στους 44,9 εκατ. τόνους.
Πάντως, οι προβλέψεις για το 2010 είναι πιο αισιόδοξες, αφού το πρώτο εξάμηνο η ανακύκλωση εμφάνισε άνοδο κατά 8,8%, οπότε ακόμα θεωρείται εφικτός ο στόχος που έχει θέσει η ΕΕ για το 2012, να φτάσει δηλαδή η ανακύκλωση το 66%.
Στην Ιαπωνία, η ανακύκλωση του χαρτιού έφτασε το 2008 τα 56 εκατομμύρια τόνους, ωστόσο, την ίδια χρονιά, ξέσπασε κι ένα σκάνδαλο, όταν η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής χαρτιού στη χώρα παραδέχτηκε πως μόλις το 5% με 10% του χαρτιού που χρησιμοποίησε ήταν ανακυκλωμένο, από 50% που είχε δηλώσει.
ΣΤΙΣ ΗΠΑ Στην απέναντι όχθη του Ατλαντικού, το πρώτο μεγάλο κέντρο ανακύκλωσης ιδρύθηκε το 1896 στη Νέα Υόρκη, όπου συγκεντρώνονταν για ανακύκλωση πανιά, εφημερίδες και απορρίμματα από ρακοσυλλέκτες που κέρδιζαν με αυτόν τον τρόπο τα προς το ζην.
Χρονιά ορόσημο για την ανακύκλωση του χαρτιού ήταν το 1993, οπότε και ανακυκλώθηκε περισσότερο χαρτί απ’ όσο κατέληξε θαμμένο στις χωματερές. Το 2008, οι Αμερικανοί κατανάλωσαν 85,5 εκατομμύρια τόνους χαρτιού, εκ των οποίων το 57,4% προήλθε από την ανακύκλωση.
Η βιομηχανία χάρτου της χώρας έχει θέσει ως στόχο να φτάσει η ανακύκλωση έως το 2012 το 60%.
Πηγή ethnos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου