Καλλιέργεια γλυκού σόργου για την παραγωγή βιοκαυσίμων

Πλεονέκτημα του ενεργειακού φυτού, το ότι αναπτύσσεται σε όλους τους τύπους εδαφών

Της Ιωαννας Φωτιαδη από την Καθημερινή

Νέες προοπτικές για την περαιτέρω ανάπτυξη των βιοκαυσίμων, των «συμμάχων» στη μείωση της εκπομπής ρύπων στην ατμόσφαιρα από τις μετακινήσεις των οχημάτων, διανοίγονται με τον γλυκό σόργο. 
Τα πολλαπλά πλεονεκτήματα για τον Ελληνα γεωργό και την ελληνική οικονομία και το περιβάλλον παρουσίασε σε ενδιαφερόμενους η Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία (ΟΤΑ) Αν. Θεσσαλονίκης, που τα τελευταία δύο χρόνια συμμετέχει με συγγενείς φορείς από τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ελλάδα στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Sweethanol». Το εν λόγω ενεργειακό φυτό καλλιεργείται συστηματικά στην Ινδία, το Περού, την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ισπανία, που παράγεται βιοαιθανόλη. Στη Βραζιλία, μάλιστα, που ενεργοποιήθηκε στον τομέα αυτό το 1973, ανακοίνωσε ότι σταματάει την εισαγωγή βενζίνης χάρη στην αύξηση της παραγωγής βιοαιθανόλης από τα 315 εργοστάσια που διαθέτει.
Η προσαρμογή, όμως, του φυτού στα μεσογειακά οικοσυστήματα είναι πολύ καλή, μάλιστα πιλοτικές καλλιέργειες στη χώρα μας επέφεραν εξαιρετικά καλές αποδόσεις. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, η καλλιέργεια του σόργου σε εδάφη μειωμένης εισροής και μετρίως αλατούχα αποδίδει από 492 - 762 λίτρα βιοαιθανόλης ανά στρέμμα, ενώ σε εκτάσεις με υψηλή αλατότητα από 208 - 359 λίτρα ανά στρέμμα. «Εχουμε ήδη ενημερώσει πολλούς αγρότες και γεωπόνους στην Καρδίτσα, το Λιτόχωρο, τη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης, τα Γρεβενά και τη Μεσιά», λέει στην «Κ» ο γενικός διευθυντής της Αναπτυξιακής, κ. Ιάκωβος Σαρηγιάννης. Διόλου τυχαίο, καθώς η καλλιέργεια του γλυκού σόργου ίσως δώσει διέξοδο στα αδιέξοδα πολλών αγροτών, που τα τελευταία χρόνια βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται.
Υπενθυμίζεται ότι στην Ευρώπη έχει ξεκινήσει η παραγωγή βιοαιθανόλης, κυρίως από σιτηρά, στη χώρα μας όμως παράγεται προς το παρόν μόνο βιοντίζελ και μικρές ποσότητες βιοαιθανόλης στο πλαίσιο επιστημονικών μελετών. «Αυτή τη στιγμή ο γλυκός σόργος είναι το δημοφιλέστερο ενεργειακό φυτό για την παραγωγή βιοαιθανόλης» επισημαίνει ο κ. Κίτσιος Δήμας, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Φυτικής Παραγωγής στα ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, «στην Ελλάδα επικρατούν οι πιο κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξή του».
Ο γλυκός σόργος παρουσιάζει το συγκριτικό πλεονέκτημα να αναπτύσσεται σε όλους τους τύπους εδαφών, εύφορα και υποβαθμισμένα. «Επιδεικνύει μεγάλες αντοχές σε συνθήκες καταπόνησης», υπογραμμίζει ο κ. Δήμας. Είναι ανθεκτικός στις υψηλές θερμοκρασίες, στην ξηρασία, την υπερβολική υγρασία και την αλατότητα, ενώ κάποιες βελτιωμένες ποικιλίες επιδεικνύουν ανοσία σε ορισμένες ασθένειες. «Η αντοχή στην αλατότητα είναι πολύτιμη, καθώς τα επόμενα χρόνια προβλέπεται να αυξηθεί η αλατότητα των εδαφών λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας», σημειώνει ο κ. Δήμας. «Παράλληλα, οι μικρές απαιτήσεις της καλλιέργειας σε νερό ανταποκρίνονται στα νέα περιβαλλοντικά δεδομένα των επόμενων ετών». Στα μειονεκτήματα της καλλιέργειας καταγράφεται η υποβάθμιση της ποιότητας του εδάφους μέσω της εξάντλησης της υγρασίας, των θρεπτικών στοιχείων και κυρίως του αζώτου, η ανάπτυξη μικροοργανισμών από τα φυτικά υπολείμματα. Για τους παραπάνω λόγους ενδείκνυται η εναλλαγή καλλιεργειών μετά από δύο το πολύ διαδοχικά καλλιεργητικά έτη. «Ο βιολογικός κύκλος του σόργου διαρκεί από 80 έως 180 μέρες», εξηγεί ο κ. Δήμας. «Μετά τη συγκομιδή του μπορεί ο γεωργός να σπείρει ένα χειμερινό σιτηρό ή ένα ψυχανθές».
Σημαντικά υποπροϊόνταΗ βιοαιθανόλη προκύπτει ως αποτέλεσμα απόσταξης, η οποία πραγματοποιείται σε ειδικές εγκαταστάσεις, οι οποίες κατά τους ειδήμονες δεν πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση μεγαλύτερη των 30 χλμ. Στο χωράφι γίνεται η συγκομιδή και σύνθλιψη του φυτού απ' όπου παίρνει ο παραγωγός το σιρόπι. Ο γλυκός σόργος είναι πιο κατάλληλος ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοαιθανόλης σε σχέση π.χ. με το ζαχαροκάλαμο, καθώς παρουσιάζει υψηλότερο ποσοστό σακχάρου και παράλληλα δίνει σημαντικής αξίας υποπροϊόντα. Εν ολίγοις, τίποτα δεν πάει «χαμένο». Από την κοπή και άλεση των στελεχών προς εξαγωγή χυμού λαμβάνουμε τη βαγάσση, η οποία με κατάλληλη επεξεργασία παράγει ηλεκτρισμό και θερμότητα κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. «Οι παραγωγοί θα έχουν τη δυνατότητα να «πουλήσουν» την παραγόμενη ενέργεια στο σύστημα», αναφέρει ο κ. Σαρηγιάννης. Εξίσου σημαντικό υποπροϊόν τόσο των σπόρων του φυτού όσο και του αποξηραμένου χυμού είναι η ζωοτροφή, μια διαδικασία ήδη γνωστή στους Ελληνες αγρότες.