Η φημολογούμενη αλλαγή των τιμών πώλησης του ρεύματος που παράγεται από ΑΠΕ, ο κορεσμός των δικτύων που επικαλείται η ΔΕΗ και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά είναι τα τρία κρίσιμα ζητήματα που απασχολούν την αναπτυσσόμενη αγορά φωτοβολταϊκών, σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Ζαχαρίου, πρόεδρο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ).
Σε συνέντευξή του στην EΞΠPEΣ (04/07) ο κ. Ζαχαρίου δεν απορρίπτει κατηγορηματικά την προοπτική μείωσης των εγγυημένων τιμών, καθώς, όπως λέει, «η μείωση του κόστους της τεχνολογίας σε όλες τις ΑΠΕ επιτρέπει μια διόρθωση των τιμών». Υποστηρίζει ωστόσο ότι δεν θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ καθώς αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στην αξιοπιστία και ασφάλεια του επενδυτικού περιβάλλοντος, αποτρέποντας νέους επενδυτές να δραστηριοποιηθούν στους κλάδους των ΑΠΕ.
Σε ό,τι αφορά τον κορεσμό των δικτύων που επικαλείται η ΔΕΗ, ο κ. Ζαχαρίου τονίζει ότι ο ΣΕΦ έχει εκπονήσει και έχει παρουσιάσει στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης μια εκτενή και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, σύμφωνα με την οποία η χωρητικότητα του συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερη απ'Α ό,τι καταρχήν εκτιμάται από τη ΔΕΗ. Σημειώνει ότι η περιορισμένη ρευστότητα των τραπεζών πράγματι έχει μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης νέων επενδύσεων, αλλά όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «προστατεύει την αγορά από υπερθέρμανση», υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα υπάρξει επιδείνωση της κατάστασης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξάλλου έχει η τοποθέτηση του κ. Ζαχαρίου για τις τιμές του ρεύματος στην απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρισμού. Xαρακτηριστικά τονίζει ότι «δεν λέγεται ευθαρσώς στους πολίτες ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει απελευθέρωση ή όχι».
• Στην Ελλάδα παρατηρούμε κατ' επανάληψη ότι η απελευθέρωση σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας δεν έχει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα και πολλές φορές η αγορά αντιμετώπιζε τις νέες συνθήκες με τρόπο ευκαιριακό. Τι πρέπει να γίνει –κατά την γνώμη σας– ώστε η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας να πετύχει τους στόχους της, τόσο όσον αφορά την ανάπτυξη επιχειρήσεων όσο και τις ποιοτικές αλλαγές προς τους καταναλωτές;
«Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας αποτελεί εδώ και χρόνια συμβατική υποχρέωση της χώρας μας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Τα όποια βήματα έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση μέχρι τώρα ήταν αναιμικά, ανεπαρκή και αναποτελεσματικά, αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος, γι'Α αυτό και η συνεχιζόμενη πίεση από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ βέβαια η αγορά άρχισε ουσιαστικά να απελευθερώνεται σιγά σιγά ήδη από το 1994, όταν και πρωτοδόθηκε το δικαίωμα σε ιδιώτες να παράγουν πράσινη ενέργεια, σπάζοντας το μονοπώλιο της ΔΕΗ. Σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές ας κρατήσουμε δύο πράγματα: Πρώτον, ότι είναι σωστό να έχουν δικαίωμα επιλογής προμηθευτή, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην τηλεφωνία, και, δεύτερον, ότι το κόστος της ενέργειας δεν εξαρτάται μόνο από τον βαθμό απελευθέρωσης της αγοράς. Εκείνο που δεν λέγεται ευθαρσώς στους πολίτες είναι ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει απελευθέρωση ή όχι. Και αυτό γιατί από 1-1-2013 όλες οι ευρωπαϊκές ηλεκτρικές εταιρίες που παράγουν ενέργεια με ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να προπληρώνουν τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων. Είτε λοιπόν έχουμε τη ΔΕΗ είτε κάποιους άλλους ιδιώτες, όσο καίμε λιγνίτη, πετρέλαιο και αέριο, θα πρέπει να αναμένουμε αύξηση των τιμών».
• Το τελευταίο διάστημα ακούμε πολύ συχνά να χαρακτηρίζουν το φαινόμενο των φ/β «φούσκα». Τι απαντάτε σε όσους το ισχυρίζονται;
«Ως “φούσκα” χαρακτηρίζεται κάτι το οποίο αποκτά υπεραξία η οποία δεν ανταποκρίνεται στα θεμελιώδη μεγέθη του ή την πραγματική του αξία. Με αυτή την έννοια γίνονται σήμερα αγοραπωλησίες αδειών για φ/β σε αξία σημαντικά μεγαλύτερη του κόστους απόκτησής τους κι αυτό οφείλεται στη μη γρήγορη διεκπεραίωση των νέων αιτημάτων κυρίως από τις υπηρεσίες της ΔΕΗ. Η καθυστέρηση αυτή δίνει αξία στις παλιές άδειες που είναι πιο ώριμες. Η αγορά των φωτοβολταϊκών όμως, γενικότερα, δεν αποτελεί “φούσκα”: αναπτύσσεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, το κόστος του εξοπλισμού και της εγκατάστασης μειώνεται, αποτελεί μοχλό ανάπτυξης δημιουργώντας πραγματικές θέσεις εργασίας σε πολλούς τομείς (παραγωγή, εγκατάσταση, συντήρηση, μελέτη κ.λπ.) και το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, που συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών κατανάλωσης προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον».
• Η κυρίαρχη αντίληψη πως η επένδυση στα φ/β αποφέρει εύκολα και άμεσα κέρδη είναι λανθασμένη; Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο επενδυτή;
Σε συνέντευξή του στην EΞΠPEΣ (04/07) ο κ. Ζαχαρίου δεν απορρίπτει κατηγορηματικά την προοπτική μείωσης των εγγυημένων τιμών, καθώς, όπως λέει, «η μείωση του κόστους της τεχνολογίας σε όλες τις ΑΠΕ επιτρέπει μια διόρθωση των τιμών». Υποστηρίζει ωστόσο ότι δεν θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ καθώς αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στην αξιοπιστία και ασφάλεια του επενδυτικού περιβάλλοντος, αποτρέποντας νέους επενδυτές να δραστηριοποιηθούν στους κλάδους των ΑΠΕ.
Σε ό,τι αφορά τον κορεσμό των δικτύων που επικαλείται η ΔΕΗ, ο κ. Ζαχαρίου τονίζει ότι ο ΣΕΦ έχει εκπονήσει και έχει παρουσιάσει στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης μια εκτενή και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη, σύμφωνα με την οποία η χωρητικότητα του συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερη απ'Α ό,τι καταρχήν εκτιμάται από τη ΔΕΗ. Σημειώνει ότι η περιορισμένη ρευστότητα των τραπεζών πράγματι έχει μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης νέων επενδύσεων, αλλά όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «προστατεύει την αγορά από υπερθέρμανση», υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα υπάρξει επιδείνωση της κατάστασης.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξάλλου έχει η τοποθέτηση του κ. Ζαχαρίου για τις τιμές του ρεύματος στην απελευθερωμένη αγορά ηλεκτρισμού. Xαρακτηριστικά τονίζει ότι «δεν λέγεται ευθαρσώς στους πολίτες ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια, ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει απελευθέρωση ή όχι».
• Στην Ελλάδα παρατηρούμε κατ' επανάληψη ότι η απελευθέρωση σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας δεν έχει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα και πολλές φορές η αγορά αντιμετώπιζε τις νέες συνθήκες με τρόπο ευκαιριακό. Τι πρέπει να γίνει –κατά την γνώμη σας– ώστε η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας να πετύχει τους στόχους της, τόσο όσον αφορά την ανάπτυξη επιχειρήσεων όσο και τις ποιοτικές αλλαγές προς τους καταναλωτές;
«Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας αποτελεί εδώ και χρόνια συμβατική υποχρέωση της χώρας μας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Τα όποια βήματα έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση μέχρι τώρα ήταν αναιμικά, ανεπαρκή και αναποτελεσματικά, αν κρίνουμε εκ του αποτελέσματος, γι'Α αυτό και η συνεχιζόμενη πίεση από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ βέβαια η αγορά άρχισε ουσιαστικά να απελευθερώνεται σιγά σιγά ήδη από το 1994, όταν και πρωτοδόθηκε το δικαίωμα σε ιδιώτες να παράγουν πράσινη ενέργεια, σπάζοντας το μονοπώλιο της ΔΕΗ. Σε ό,τι αφορά τους καταναλωτές ας κρατήσουμε δύο πράγματα: Πρώτον, ότι είναι σωστό να έχουν δικαίωμα επιλογής προμηθευτή, όπως άλλωστε συμβαίνει και στην τηλεφωνία, και, δεύτερον, ότι το κόστος της ενέργειας δεν εξαρτάται μόνο από τον βαθμό απελευθέρωσης της αγοράς. Εκείνο που δεν λέγεται ευθαρσώς στους πολίτες είναι ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας θα αυξηθεί τα επόμενα χρόνια ανεξάρτητα από το αν θα υπάρξει απελευθέρωση ή όχι. Και αυτό γιατί από 1-1-2013 όλες οι ευρωπαϊκές ηλεκτρικές εταιρίες που παράγουν ενέργεια με ορυκτά καύσιμα θα πρέπει να προπληρώνουν τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων. Είτε λοιπόν έχουμε τη ΔΕΗ είτε κάποιους άλλους ιδιώτες, όσο καίμε λιγνίτη, πετρέλαιο και αέριο, θα πρέπει να αναμένουμε αύξηση των τιμών».
• Το τελευταίο διάστημα ακούμε πολύ συχνά να χαρακτηρίζουν το φαινόμενο των φ/β «φούσκα». Τι απαντάτε σε όσους το ισχυρίζονται;
«Ως “φούσκα” χαρακτηρίζεται κάτι το οποίο αποκτά υπεραξία η οποία δεν ανταποκρίνεται στα θεμελιώδη μεγέθη του ή την πραγματική του αξία. Με αυτή την έννοια γίνονται σήμερα αγοραπωλησίες αδειών για φ/β σε αξία σημαντικά μεγαλύτερη του κόστους απόκτησής τους κι αυτό οφείλεται στη μη γρήγορη διεκπεραίωση των νέων αιτημάτων κυρίως από τις υπηρεσίες της ΔΕΗ. Η καθυστέρηση αυτή δίνει αξία στις παλιές άδειες που είναι πιο ώριμες. Η αγορά των φωτοβολταϊκών όμως, γενικότερα, δεν αποτελεί “φούσκα”: αναπτύσσεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, το κόστος του εξοπλισμού και της εγκατάστασης μειώνεται, αποτελεί μοχλό ανάπτυξης δημιουργώντας πραγματικές θέσεις εργασίας σε πολλούς τομείς (παραγωγή, εγκατάσταση, συντήρηση, μελέτη κ.λπ.) και το αποτέλεσμα είναι η παραγωγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, που συμβάλλει στην κάλυψη των αναγκών κατανάλωσης προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον».
• Η κυρίαρχη αντίληψη πως η επένδυση στα φ/β αποφέρει εύκολα και άμεσα κέρδη είναι λανθασμένη; Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο επενδυτή;
«Θεωρητικά, ένα φ/β πάρκο παράγει αδιάλειπτα ηλεκτρική ενέργεια, με ελάχιστες ανάγκες συντήρησης για πολλά χρόνια, αποδίδοντας οικονομικά οφέλη στον επενδυτή μέσω των κινήτρων που δίνει η πολιτεία. Στην πραγματικότητα, μια επένδυση σε φ/β εμπεριέχει ρίσκο, όπως και οποιαδήποτε άλλη σοβαρή επένδυση. Η αβεβαιότητα στην επιτυχή ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας, η καταλληλότητα του χώρου εγκατάστασης, ο σωστός σχεδιασμός του συστήματος, η επιλογή του εξοπλισμού, η άρτια εγκατάσταση, η συντήρηση και ασφάλιση της εγκατάστασης, είναι μερικοί παράγοντες που θα πρέπει να γνωρίζει ο επενδυτής πριν επιλέξει τους συνεργάτες του για να προχωρήσει σε μια τέτοια επένδυση».
• Η ελληνική αγορά φ/β χαρακτηρίζεται από μεγάλο αριθμό συνδέσμων εταιριών, που σε αρκετές περιπτώσεις λειτουργούν ως εργαλεία αυτοπροβολής. Πιστεύετε ότι ο ΣΕΦ ξεχωρίζει; Καταφέρνει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στις προσπάθειες για πράσινη ανάπτυξη;
«Ο ΣΕΦ είναι ο πρώτος και μεγαλύτερος Σύνδεσμος που δημιουργήθηκε από εταιρίες εμπορίας, παραγωγής και εγκατάστασης εξοπλισμού φωτοβολταϊκών το 2002. Συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου που σήμερα ορίζει την αγορά φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα. Με τη σοβαρότητα που τον χαρακτηρίζει και τη συσσωρευμένη εμπειρία των μελών του, πολλά εκ των οποίων έχουν διεθνή δράση και συνολικά ελέγχουν περισσότερο από το 80% της ελληνικής αγοράς, έχει κερδίσει τον σεβασμό της πολιτείας και των εμπλεκόμενων φορέων και δρα ως ισότιμος συνομιλητής τους για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ανάπτυξης της αγοράς. Ταυτόχρονα ο ΣΕΦ είναι ο φορέας εκείνος που εκπροσωπεί τον κλάδο σε όλα τα διεθνή fora, ενώ συμμετέχει και στην Ευρωπαϊκή Eνωση Φωτοβολταϊκών Βιομηχανιών (ΕΡΙΑ)».
• Ποια η θέση σας αναφορικά με τις δηλώσεις της ΔΕΗ περί κορεσμένων δικτύων;
«Αυτή την περίοδο είμαστε σε στενή επικοινωνία με τη ΡΑΕ, τη ΔΕΗ και τον ΔΕΣΜΗΕ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που σχετίζονται με την επάρκεια των δικτύων και τις διαδικασίες σύνδεσης με αυτά. Ειδικά στη διαβούλευση της ΡΑΕ, που αφορούσε κυρίως θέματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της ΔΕΗ, ο ΣΕΦ παρουσίασε μια πολύ εκτενή και επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση, σχετικά με τις δυνατότητες του δικτύου να υποδεχτεί την ενέργεια από τα φωτοβολταϊκά. Η χωρητικότητα του συστήματος είναι πολύ μεγαλύτερη απ'Α ό,τι καταρχήν εκτιμάται από τη ΔΕΗ. Φυσικά, για την επίτευξη του στόχου που έχουμε θέσει για κάλυψη του 12% των αναγκών σε ηλεκτρική ενέργεια από φωτοβολταϊκά έως το 2020, θα χρειαστεί και αναβάθμιση του δικτύου, κάτι που ήδη γίνεται με τις επεκτάσεις και ενισχύσεις των δικτύων για τη διασύνδεση των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων, ενώ υπάρχει και η διάθεση ομαδοποίησης έργων και σύνδεσής τους κατευθείαν σε υφιστάμενους υποσταθμούς της ΔΕΗ, με επιμερισμό του κόστους μεταξύ των επενδυτών. Τέλος, θα πρέπει να εξετασθούν και τεχνικές αποθήκευσης ενέργειας για τη μέγιστη διείσδυση των φωτοβολταϊκών και των ΑΠΕ γενικότερα στο ενεργειακό ισοζύγιο».
• Ποιος ο ρόλος της αγοράς των φ/β στην αντιμετώπιση της βαθιάς οικονομικής κρίσης που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα;
«Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών είναι ένας από τους λίγους κλάδους που, παρά την παρούσα οικονομική συγκυρία που βιώνουμε στην Ελλάδα, συνεχίζει να αναπτύσσεται, να δημιουργεί θέσεις εργασίας, ακόμα και να εξάγει. Πέρα από τις εταιρίες εμπορίας και εγκατάστασης εξοπλισμού φωτοβολταϊκών, η ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς οδήγησε και στη δημιουργία εγχώριας βιομηχανίας, με συνολικά 5 μονάδες σε λειτουργία σήμερα. Κάποιες από αυτές έχουν και έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Μάλιστα όλες αυτές οι μονάδες βρίσκονται στην περιφέρεια (Πελοπόννησος και Μακεδονία) ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα των περιοχών αυτών. Επιπλέον, η φύση των φωτοβολταϊκών, που επιτρέπουν τη διάσπαρτη και αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης σε πολλές μικρές εταιρίες, που σχεδιάζουν, εγκαθιστούν και συντηρούν από μικρά οικιακά μέχρι μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα σε όλη την επικράτεια. Παράλληλα έχουν ωφεληθεί κι άλλοι τομείς, όπως εταιρίες διέλασης αλουμινίου, για τις οποίες δημιουργήθηκε μια νέα αγορά με την προμήθεια συστημάτων στήριξης. Συνολικά υπολογίζουμε ότι ο κλάδος φωτοβολταϊκών έχει δημιουργήσει πάνω από 5.000 νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Οι περισσότερες από αυτές έχουν μόνιμο χαρακτήρα, καθώς η αγορά αναμένεται να αναπτύσσεται για πολλά χρόνια ακόμη, ενώ οι εγκαταστάσεις (και κυρίως οι μεγάλες) δημιουργούν και ανάγκες ελέγχου, λειτουργίας και συντήρησης από εξειδικευμένο προσωπικό».
• Ποια πιστεύετε πως είναι η στάση των καταναλωτών σήμερα όσον αφορά την ηλιακή ενέργεια και τις ΑΠΕ γενικότερα;
«Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη εξοικείωση με τις ΑΠΕ και ειδικότερα με την ηλιακή ενέργεια, καθώς έχουμε μια από τις μεγαλύτερες αγορές ηλιακών θερμικών στην Ευρώπη. Τα κίνητρα για την εγκατάσταση οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων έχουν δημιουργήσει μια νέα αγορά, στην οποία σχεδόν όλοι οι καταναλωτές μπορούν να συμμετέχουν. Ειδικά το πρώτο τετράμηνο του 2011 εγκαταστάθηκαν σχεδόν 13,5 μεγαβάτ οικιακών συστημάτων, αποδεικνύοντας τη θετική ανταπόκριση των καταναλωτών ακόμα και στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Επικοινωνιακά, οι «εχθροί» των φωτοβολταϊκών προσπαθούν να τα βλάψουν προβάλλοντας την επιβάρυνση μέσω του τέλους ΑΠΕ, αλλά στην πραγματικότητα οι καταναλωτές έχουν μόνο να ωφεληθούν από αυτή την ανάπτυξη».
• Πιστεύετε πως το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο επιδέχεται αλλαγές ή είστε ικανοποιημένοι με τη νομοθεσία, ώστε να εξασφαλιστεί ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς των ΑΠΕ;
«Το θεσμικό πλαίσιο έχει βελτιωθεί σημαντικά από τον πρώτο νόμο που έδινε ουσιαστικά κίνητρα στα φωτοβολταϊκά το 2006. Αυτό αποδεικνύεται και έμπρακτα, με την ανάπτυξη της αγοράς την τελευταία διετία. Για τη διασφάλιση αυτής της εξέλιξης θα πρέπει και η εφαρμογή του νομικού πλαισίου να γίνεται σωστά, χωρίς υποκειμενικές ερμηνείες από επιμέρους υπηρεσίες. Φυσικά πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, κυρίως εκεί που υπάρχουν αστοχίες στην πράξη».
• Παρά τα όσα ακούγονται και τις προσδοκίες πολλών επενδυτών, γεγονός είναι ότι η βιωσιμότητα των πράσινων επενδύσεων είναι οριακή, λόγω των υψηλών επιτοκίων και του περιορισμένου αριθμού δανείων που παρέχονται από τις τράπεζες. Πιστεύετε πως αυτό θα επηρεάσει καθοριστικά την ανάπτυξη των φ/β;
«Τα κίνητρα που δίνονται στην αγορά φωτοβολταϊκών αλλά και των άλλων ΑΠΕ γενικότερα αρκούν για την υγιή ανάπτυξη της αγοράς, ακόμα και με τα υψηλά επιτόκια της ελληνικής αγοράς. Γεγονός είναι ότι η περιορισμένη ρευστότητα των τραπεζών έχει μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης νέων επενδύσεων αλλά αυτό –στα σημερινά επίπεδα– προστατεύει και την αγορά από υπερθέρμανση. Η επιδείνωση της κατάστασης θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο άμεσο μέλλον».
• Τα φ/β αποτελούν τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο κλάδο των ΑΠΕ παγκοσμίως, με αύξηση της ισχύος κατά 132% στην παγκόσμια ηλεκτρική παραγωγή το 2010, αντιπροσωπεύοντας 39,6 γιγαβάτ. Πιστεύετε πως αυτή η πρωτόγνωρη αύξηση θα συνεχιστεί με παρόμοιους ρυθμούς και στο μέλλον;
«Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών την τελευταία δεκαετία ήταν της τάξεως του 40% τον χρόνο. Η σταθερότητα αυτού του ρυθμού αποδεικνύει τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης. Εξάλλου, ο κλάδος, παγκοσμίως, τώρα αρχίζει να μπαίνει σε φάση ωρίμασης. Επομένως, η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί, ίσως σε λίγο χαμηλότερους ρυθμούς από τους σημερινούς. Η είσοδος νέων αγορών, όπως αυτές της Ινδίας, της Κίνας και της Αμερικής, μπορεί να διασφαλίσει τη ραγδαία ανάπτυξη και στα επόμενα χρόνια. Σταδιακά, η μείωση του κόστους παραγωγής φωτοβολταϊκού εξοπλισμού θα τα κάνει ανταγωνιστικά με τη συμβατική παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος σε πολλές περιοχές του πλανήτη και έτσι υπάρχουν αρκετά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης».
• Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωσή σας, θεωρείτε αναίτια τα εμπόδια της ΔΕΗ για την εγκατάσταση μικρών οικιακών φωτοβολταϊκών στα νησιά. Πώς νομίζετε ότι θα ήταν καλύτερα να λαμβάνονται τέτοιες αποφάσεις, που αρκετές φορές εγείρουν ερωτηματικά αναφορικά με την αποτελεσματικότητά τους;
«Οι αποφάσεις για την αναστολή ή μη της δυνατότητας διασύνδεσης φωτοβολταϊκών με το δίκτυο θα πρέπει να λαμβάνονται κεντρικά, από τη ΡΑΕ, όπως άλλωστε προβλέπει και η νομοθεσία. Η ΔΕΗ θα πρέπει να δίνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την κατάσταση του δικτύου και τη χωρητικότητά του, με τεκμηριωμένο τρόπο, ώστε να γίνεται ο κατάλληλος συντονισμός».
• Πώς πιστεύετε πως θα κινηθεί η αγορά της πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια; Ποιες είναι οι τάσεις;
«Η τάση των τιμών είναι γενικά πτωτική, λόγω της συνεχούς βελτίωσης της τεχνολογίας αλλά και της οικονομίας κλίμακας που προκαλεί η παγκόσμια ζήτηση, κι έτσι η ελληνική αγορά παραμένει σε ανοδική τροχιά. Hδη, το πρώτο τετράμηνο του 2011 εγκαταστάθηκαν 92 MWp φωτοβολταϊκών στη χώρα και οι προσπάθειες του ΣΕΦ επικεντρώνονται στο να συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός και μέχρι το τέλος του χρόνου να εγκατασταθούν 250-300 MWp. Για τη διασφάλιση αυτής της εξέλιξης θα πρέπει να γίνει εμπεριστατωμένη μελέτη από τη ΔΕΗ για τη δυνατότητα διείσδυσης των φωτοβολταϊκών αλλά και των ΑΠΕ γενικότερα στο δίκτυο, καθώς έρευνες που γίνονται από πανεπιστημιακά ιδρύματα δείχνουν ότι η χωρητικότητα του δικτύου είναι πολύ μεγαλύτερη από τις αρχικές εκτιμήσεις της ΔΕΗ. Επίσης, θα πρέπει οι τράπεζες να μη διστάζουν να χρηματοδοτήσουν έργα σε αυτούς τους τομείς και για να γίνει αυτό θα πρέπει η πολιτεία να εμπνεύσει την απαιτούμενη εμπιστοσύνη στο επενδυτικό κοινό απλοποιώντας περαιτέρω και εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του θεσμικού πλαισίου. Για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του κλάδου (μετά το 2014) θα πρέπει να γίνει και αναθεώρηση του εθνικού στόχου για το 2020, ώστε να φτάσουμε στο 12% ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά».
• Λέγεται ότι τα αυστηρά μέτρα που επιβάλλει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση ενδέχεται να αγγίξουν και τις πράσινες επενδύσεις, με σημαντική μείωση των εγγυημένων τιμών. Κατά πόσο θα επηρεάσει την αγορά των ΑΠΕ μια τέτοια εξέλιξη;
«Αν πράγματι οδηγηθούμε σε μείωση των εγγυημένων τιμών για τις νεοεγκατεστημένες ΑΠΕ στο επόμενο διάστημα, θα πρέπει αυτό να γίνει με γνώμονα τις συνθήκες της αγοράς και τις τιμές του εξοπλισμού. Η μείωση του κόστους της τεχνολογίας σε όλες τις ΑΠΕ επιτρέπει μια διόρθωση των τιμών, αρκεί αυτή να συνδυαστεί με τη σωστή εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις ή η αναίτια αύξηση του κόστους των επενδύσεων για γραφειοκρατικούς ή άλλους λόγους. Επίσης, σημαντικό είναι, οποιαδήποτε αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου να μην έχει αναδρομική ισχύ και να μην επηρεάσει λειτουργούντα έργα, καθώς αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στην αξιοπιστία και ασφάλεια του επενδυτικού περιβάλλοντος, αποτρέποντας νέους επενδυτές να επενδύσουν στους κλάδους των ΑΠΕ».
• Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το επόμενο διάστημα;
«Στόχος του ΣΕΦ είναι να διασφαλιστούν οι συνθήκες που επιτρέπουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της αγοράς, μέσα από συνεχείς διαβουλεύσεις με το υπουργείο και τους εμπλεκόμενους φορείς (ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ). Τα κύρια θέματα που απασχολούν τον κλάδο αυτό το διάστημα είναι η φημολογούμενη αλλαγή των τιμών πώλησης του ρεύματος, ο κορεσμός των δικτύων που επικαλείται η ΔΕΗ και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά».
Ποιος είναι ο Αλ. Ζαχαρίου
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ζαχαρίου είναι φυσικός, με μεταπτυχιακό τίτλο στην τεχνολογία ημιαγωγών και διδακτορικό στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών στοιχείων υψηλής απόδοσης. Εργάστηκε 5 χρόνια στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), ως υπεύθυνος έργων σχετικά με τα φωτοβολταϊκά, την αφαλάτωση και τις τεχνολογίες υδρογόνου. Την περίοδο 2001-2004 ήταν επίσης σύμβουλος της ΕΤΕΜ Α.Ε. σε θέματα ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών σε κτίρια και το 2003 ίδρυσε μαζί με τις ΕΤΕΜ και ΧΑΛΚΟΡ την Energy Solutions. H Energy Solutions ξεκίνησε την παραγωγή φωτοβολταϊκών πλαισίων τον Ιανουάριο του 2005 στη Βουλγαρία. Από τον Δεκέμβριο του 2007 εργάστηκε ως εμπορικός διευθυντής στον όμιλο Solar Cells Hellas, τον πρώτο παραγωγό δισκίων πυριτίου, φωτοβολταϊκών στοιχείων και πλαισίων στην Ελλάδα, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2009 εργάζεται στη Heliosphera Α.Ε., μια βιομηχανία παραγωγής φωτοβολταϊκών πλαισίων λεπτών υμενίων (thin film). Υπήρξε αναπληρωτής γραμματέας στο δ.σ. του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών από το 2005 (ΣΕΦ), πρόεδρος από τον Φεβρουάριο του 2011 και εκλεγμένο μέλος του Steering Committee της τεχνολογικής πλατφόρμας φωτοβολταϊκών της Ευρωπαϊκής Eνωσης (2009), ενώ συμμετέχει ενεργά και στις δραστηριότητες της ΕΡΙΑ (European Photovoltaic Industry Association). Ο κ. Ζαχαρίου έχει δημοσιεύσει πληθώρα άρθρων σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων, επιστημονικά και τεχνικά περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ.
• Ποιος ο ρόλος της αγοράς των φ/β στην αντιμετώπιση της βαθιάς οικονομικής κρίσης που καλείται να διαχειριστεί η Ελλάδα;
«Ο κλάδος των φωτοβολταϊκών είναι ένας από τους λίγους κλάδους που, παρά την παρούσα οικονομική συγκυρία που βιώνουμε στην Ελλάδα, συνεχίζει να αναπτύσσεται, να δημιουργεί θέσεις εργασίας, ακόμα και να εξάγει. Πέρα από τις εταιρίες εμπορίας και εγκατάστασης εξοπλισμού φωτοβολταϊκών, η ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς οδήγησε και στη δημιουργία εγχώριας βιομηχανίας, με συνολικά 5 μονάδες σε λειτουργία σήμερα. Κάποιες από αυτές έχουν και έντονο εξαγωγικό χαρακτήρα. Μάλιστα όλες αυτές οι μονάδες βρίσκονται στην περιφέρεια (Πελοπόννησος και Μακεδονία) ενισχύοντας την οικονομική δραστηριότητα των περιοχών αυτών. Επιπλέον, η φύση των φωτοβολταϊκών, που επιτρέπουν τη διάσπαρτη και αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας, έχουν δημιουργήσει ευκαιρίες απασχόλησης σε πολλές μικρές εταιρίες, που σχεδιάζουν, εγκαθιστούν και συντηρούν από μικρά οικιακά μέχρι μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα σε όλη την επικράτεια. Παράλληλα έχουν ωφεληθεί κι άλλοι τομείς, όπως εταιρίες διέλασης αλουμινίου, για τις οποίες δημιουργήθηκε μια νέα αγορά με την προμήθεια συστημάτων στήριξης. Συνολικά υπολογίζουμε ότι ο κλάδος φωτοβολταϊκών έχει δημιουργήσει πάνω από 5.000 νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Οι περισσότερες από αυτές έχουν μόνιμο χαρακτήρα, καθώς η αγορά αναμένεται να αναπτύσσεται για πολλά χρόνια ακόμη, ενώ οι εγκαταστάσεις (και κυρίως οι μεγάλες) δημιουργούν και ανάγκες ελέγχου, λειτουργίας και συντήρησης από εξειδικευμένο προσωπικό».
• Ποια πιστεύετε πως είναι η στάση των καταναλωτών σήμερα όσον αφορά την ηλιακή ενέργεια και τις ΑΠΕ γενικότερα;
«Στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη εξοικείωση με τις ΑΠΕ και ειδικότερα με την ηλιακή ενέργεια, καθώς έχουμε μια από τις μεγαλύτερες αγορές ηλιακών θερμικών στην Ευρώπη. Τα κίνητρα για την εγκατάσταση οικιακών φωτοβολταϊκών συστημάτων έχουν δημιουργήσει μια νέα αγορά, στην οποία σχεδόν όλοι οι καταναλωτές μπορούν να συμμετέχουν. Ειδικά το πρώτο τετράμηνο του 2011 εγκαταστάθηκαν σχεδόν 13,5 μεγαβάτ οικιακών συστημάτων, αποδεικνύοντας τη θετική ανταπόκριση των καταναλωτών ακόμα και στην παρούσα οικονομική συγκυρία. Επικοινωνιακά, οι «εχθροί» των φωτοβολταϊκών προσπαθούν να τα βλάψουν προβάλλοντας την επιβάρυνση μέσω του τέλους ΑΠΕ, αλλά στην πραγματικότητα οι καταναλωτές έχουν μόνο να ωφεληθούν από αυτή την ανάπτυξη».
• Πιστεύετε πως το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο επιδέχεται αλλαγές ή είστε ικανοποιημένοι με τη νομοθεσία, ώστε να εξασφαλιστεί ουσιαστική απελευθέρωση της αγοράς των ΑΠΕ;
«Το θεσμικό πλαίσιο έχει βελτιωθεί σημαντικά από τον πρώτο νόμο που έδινε ουσιαστικά κίνητρα στα φωτοβολταϊκά το 2006. Αυτό αποδεικνύεται και έμπρακτα, με την ανάπτυξη της αγοράς την τελευταία διετία. Για τη διασφάλιση αυτής της εξέλιξης θα πρέπει και η εφαρμογή του νομικού πλαισίου να γίνεται σωστά, χωρίς υποκειμενικές ερμηνείες από επιμέρους υπηρεσίες. Φυσικά πάντα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης, κυρίως εκεί που υπάρχουν αστοχίες στην πράξη».
• Παρά τα όσα ακούγονται και τις προσδοκίες πολλών επενδυτών, γεγονός είναι ότι η βιωσιμότητα των πράσινων επενδύσεων είναι οριακή, λόγω των υψηλών επιτοκίων και του περιορισμένου αριθμού δανείων που παρέχονται από τις τράπεζες. Πιστεύετε πως αυτό θα επηρεάσει καθοριστικά την ανάπτυξη των φ/β;
«Τα κίνητρα που δίνονται στην αγορά φωτοβολταϊκών αλλά και των άλλων ΑΠΕ γενικότερα αρκούν για την υγιή ανάπτυξη της αγοράς, ακόμα και με τα υψηλά επιτόκια της ελληνικής αγοράς. Γεγονός είναι ότι η περιορισμένη ρευστότητα των τραπεζών έχει μειώσει τον ρυθμό ανάπτυξης νέων επενδύσεων αλλά αυτό –στα σημερινά επίπεδα– προστατεύει και την αγορά από υπερθέρμανση. Η επιδείνωση της κατάστασης θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο άμεσο μέλλον».
• Τα φ/β αποτελούν τον ταχύτερα αναπτυσσόμενο κλάδο των ΑΠΕ παγκοσμίως, με αύξηση της ισχύος κατά 132% στην παγκόσμια ηλεκτρική παραγωγή το 2010, αντιπροσωπεύοντας 39,6 γιγαβάτ. Πιστεύετε πως αυτή η πρωτόγνωρη αύξηση θα συνεχιστεί με παρόμοιους ρυθμούς και στο μέλλον;
«Ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών την τελευταία δεκαετία ήταν της τάξεως του 40% τον χρόνο. Η σταθερότητα αυτού του ρυθμού αποδεικνύει τη βιωσιμότητα της ανάπτυξης. Εξάλλου, ο κλάδος, παγκοσμίως, τώρα αρχίζει να μπαίνει σε φάση ωρίμασης. Επομένως, η ανάπτυξη αναμένεται να συνεχιστεί, ίσως σε λίγο χαμηλότερους ρυθμούς από τους σημερινούς. Η είσοδος νέων αγορών, όπως αυτές της Ινδίας, της Κίνας και της Αμερικής, μπορεί να διασφαλίσει τη ραγδαία ανάπτυξη και στα επόμενα χρόνια. Σταδιακά, η μείωση του κόστους παραγωγής φωτοβολταϊκού εξοπλισμού θα τα κάνει ανταγωνιστικά με τη συμβατική παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος σε πολλές περιοχές του πλανήτη και έτσι υπάρχουν αρκετά περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης».
• Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωσή σας, θεωρείτε αναίτια τα εμπόδια της ΔΕΗ για την εγκατάσταση μικρών οικιακών φωτοβολταϊκών στα νησιά. Πώς νομίζετε ότι θα ήταν καλύτερα να λαμβάνονται τέτοιες αποφάσεις, που αρκετές φορές εγείρουν ερωτηματικά αναφορικά με την αποτελεσματικότητά τους;
«Οι αποφάσεις για την αναστολή ή μη της δυνατότητας διασύνδεσης φωτοβολταϊκών με το δίκτυο θα πρέπει να λαμβάνονται κεντρικά, από τη ΡΑΕ, όπως άλλωστε προβλέπει και η νομοθεσία. Η ΔΕΗ θα πρέπει να δίνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την κατάσταση του δικτύου και τη χωρητικότητά του, με τεκμηριωμένο τρόπο, ώστε να γίνεται ο κατάλληλος συντονισμός».
• Πώς πιστεύετε πως θα κινηθεί η αγορά της πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια; Ποιες είναι οι τάσεις;
«Η τάση των τιμών είναι γενικά πτωτική, λόγω της συνεχούς βελτίωσης της τεχνολογίας αλλά και της οικονομίας κλίμακας που προκαλεί η παγκόσμια ζήτηση, κι έτσι η ελληνική αγορά παραμένει σε ανοδική τροχιά. Hδη, το πρώτο τετράμηνο του 2011 εγκαταστάθηκαν 92 MWp φωτοβολταϊκών στη χώρα και οι προσπάθειες του ΣΕΦ επικεντρώνονται στο να συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός και μέχρι το τέλος του χρόνου να εγκατασταθούν 250-300 MWp. Για τη διασφάλιση αυτής της εξέλιξης θα πρέπει να γίνει εμπεριστατωμένη μελέτη από τη ΔΕΗ για τη δυνατότητα διείσδυσης των φωτοβολταϊκών αλλά και των ΑΠΕ γενικότερα στο δίκτυο, καθώς έρευνες που γίνονται από πανεπιστημιακά ιδρύματα δείχνουν ότι η χωρητικότητα του δικτύου είναι πολύ μεγαλύτερη από τις αρχικές εκτιμήσεις της ΔΕΗ. Επίσης, θα πρέπει οι τράπεζες να μη διστάζουν να χρηματοδοτήσουν έργα σε αυτούς τους τομείς και για να γίνει αυτό θα πρέπει η πολιτεία να εμπνεύσει την απαιτούμενη εμπιστοσύνη στο επενδυτικό κοινό απλοποιώντας περαιτέρω και εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του θεσμικού πλαισίου. Για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη του κλάδου (μετά το 2014) θα πρέπει να γίνει και αναθεώρηση του εθνικού στόχου για το 2020, ώστε να φτάσουμε στο 12% ηλεκτροπαραγωγής από φωτοβολταϊκά».
• Λέγεται ότι τα αυστηρά μέτρα που επιβάλλει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση ενδέχεται να αγγίξουν και τις πράσινες επενδύσεις, με σημαντική μείωση των εγγυημένων τιμών. Κατά πόσο θα επηρεάσει την αγορά των ΑΠΕ μια τέτοια εξέλιξη;
«Αν πράγματι οδηγηθούμε σε μείωση των εγγυημένων τιμών για τις νεοεγκατεστημένες ΑΠΕ στο επόμενο διάστημα, θα πρέπει αυτό να γίνει με γνώμονα τις συνθήκες της αγοράς και τις τιμές του εξοπλισμού. Η μείωση του κόστους της τεχνολογίας σε όλες τις ΑΠΕ επιτρέπει μια διόρθωση των τιμών, αρκεί αυτή να συνδυαστεί με τη σωστή εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις ή η αναίτια αύξηση του κόστους των επενδύσεων για γραφειοκρατικούς ή άλλους λόγους. Επίσης, σημαντικό είναι, οποιαδήποτε αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου να μην έχει αναδρομική ισχύ και να μην επηρεάσει λειτουργούντα έργα, καθώς αυτό θα είχε καταστροφικές συνέπειες στην αξιοπιστία και ασφάλεια του επενδυτικού περιβάλλοντος, αποτρέποντας νέους επενδυτές να επενδύσουν στους κλάδους των ΑΠΕ».
• Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το επόμενο διάστημα;
«Στόχος του ΣΕΦ είναι να διασφαλιστούν οι συνθήκες που επιτρέπουν τη βιώσιμη ανάπτυξη της αγοράς, μέσα από συνεχείς διαβουλεύσεις με το υπουργείο και τους εμπλεκόμενους φορείς (ΔΕΗ, ΔΕΣΜΗΕ, ΡΑΕ). Τα κύρια θέματα που απασχολούν τον κλάδο αυτό το διάστημα είναι η φημολογούμενη αλλαγή των τιμών πώλησης του ρεύματος, ο κορεσμός των δικτύων που επικαλείται η ΔΕΗ και η έλλειψη ρευστότητας στην αγορά».
Ποιος είναι ο Αλ. Ζαχαρίου
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ζαχαρίου είναι φυσικός, με μεταπτυχιακό τίτλο στην τεχνολογία ημιαγωγών και διδακτορικό στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών στοιχείων υψηλής απόδοσης. Εργάστηκε 5 χρόνια στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ), ως υπεύθυνος έργων σχετικά με τα φωτοβολταϊκά, την αφαλάτωση και τις τεχνολογίες υδρογόνου. Την περίοδο 2001-2004 ήταν επίσης σύμβουλος της ΕΤΕΜ Α.Ε. σε θέματα ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών σε κτίρια και το 2003 ίδρυσε μαζί με τις ΕΤΕΜ και ΧΑΛΚΟΡ την Energy Solutions. H Energy Solutions ξεκίνησε την παραγωγή φωτοβολταϊκών πλαισίων τον Ιανουάριο του 2005 στη Βουλγαρία. Από τον Δεκέμβριο του 2007 εργάστηκε ως εμπορικός διευθυντής στον όμιλο Solar Cells Hellas, τον πρώτο παραγωγό δισκίων πυριτίου, φωτοβολταϊκών στοιχείων και πλαισίων στην Ελλάδα, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2009 εργάζεται στη Heliosphera Α.Ε., μια βιομηχανία παραγωγής φωτοβολταϊκών πλαισίων λεπτών υμενίων (thin film). Υπήρξε αναπληρωτής γραμματέας στο δ.σ. του Συνδέσμου Εταιριών Φωτοβολταϊκών από το 2005 (ΣΕΦ), πρόεδρος από τον Φεβρουάριο του 2011 και εκλεγμένο μέλος του Steering Committee της τεχνολογικής πλατφόρμας φωτοβολταϊκών της Ευρωπαϊκής Eνωσης (2009), ενώ συμμετέχει ενεργά και στις δραστηριότητες της ΕΡΙΑ (European Photovoltaic Industry Association). Ο κ. Ζαχαρίου έχει δημοσιεύσει πληθώρα άρθρων σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων, επιστημονικά και τεχνικά περιοδικά, εφημερίδες κ.λπ.
Πηγή energia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου